Vốn đầu tư công là gì? Vai trò của vốn đầu tư công đối với nền kinh tế Việt Nam

Một dự án sử dụng vốn đầu tư công là dự án mà Nhà nước chi tiền ngân sách để đầu tư vào các lĩnh vực quan trọng cho phát triển kinh tế – xã hội. Ví dụ cho một số dự án sử dụng vốn đầu tư công như sau:

• Dự án xây dựng cầu Bạch Đằng, nối hai tỉnh Quảng Ninh và Hải Phòng, có tổng mức đầu tư 7.663 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách nhà nước là 3.000 tỷ đồng.
• Dự án xây dựng Trung tâm Y tế huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình, có tổng mức đầu tư 120 tỷ đồng, trong đó vốn ODA của Chính phủ Nhật Bản là 100 tỷ đồng.
• Dự án xây dựng Trường Đại học Quốc gia Hà Nội, có tổng mức đầu tư 3.000 tỷ đồng, trong đó vốn trái phiếu Chính phủ là 2.000 tỷ đồng.

Vốn đầu tư công

ĐỌC THÊM: Các quỹ đầu tư uy tín và lớn tại Việt Nam hiện nay

Theo Luật Đầu tư Công, vốn đầu tư công bao gồm các loại sau:

• Vốn ngân sách Nhà nước: là nguồn vốn không phải hoàn lại mà Nhà nước dành cho các dự án xây dựng kinh tế hạ tầng, bảo vệ môi trường, phát triển nguồn nhân lực.
• Vốn công trái quốc gia: là nguồn vốn do Nhà nước phát hành trái phiếu để huy động từ trong và ngoài nước.
• Vốn trái phiếu Chính phủ và chính quyền địa phương: là nguồn vốn do Chính phủ và chính quyền địa phương phát hành trái phiếu để huy động từ trong nước.
• Vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài: là nguồn vốn do các tổ chức quốc tế và các nước cho vay hoặc tặng cho Việt Nam.
• Vốn tín dụng đầu tư phát triển của Nhà nước: là nguồn vốn cho vay của Nhà nước với mức ưu đãi hợp lý.
• Vốn từ nguồn thu để lại cho đầu tư nhưng chưa đưa vào cân đối ngân sách Nhà nước: là nguồn vốn do các tổ chức, cá nhân thu được từ hoạt động kinh doanh, sản xuất, dịch vụ mà chưa nộp vào ngân sách nhà nước.
• Các khoản vốn vay khác của ngân sách địa phương để đầu tư: là nguồn vốn do các cấp chính quyền địa phương đi vay để thực hiện các dự án đầu tư công.

Phân loại vốn đầu tư công

XEM THÊM: Kinh tế Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế

Theo Nghị định số 99/2021/NĐ-CP của Chính phủ, nguyên tắc kiểm soát và thanh toán vốn đầu tư công là:

• Đảm bảo đúng mục đích, đúng đối tượng, tiết kiệm, hiệu quả, đúng quy định của pháp luật.
• Được thực hiện trên cơ sở dự toán được duyệt, hợp đồng đã ký kết và hồ sơ thanh toán hợp lệ.
• Được thực hiện theo hình thức “kiểm soát trước, thanh toán sau” hoặc “thanh toán trước, kiểm soát sau” tuỳ theo loại hợp đồng và giá trị giải ngân.
• Được thực hiện qua hệ thống Kho bạc Nhà nước hoặc các tổ chức tín dụng được ủy quyền.
• Được thực hiện trong thời gian quy định, không được kéo dài quá 03 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ thanh toán của chủ đầu tư.

Nguyên tắc kiểm soát và thanh toán vốn đầu tư công

Vốn đầu tư công là nguồn vốn do Nhà nước sử dụng để thực hiện các nhiệm vụ, dự án đầu tư công. Vốn đầu tư công có ý nghĩa to lớn đối với nền kinh tế Việt Nam, bởi vì:

• Đầu tư công là một trong những công cụ quan trọng để điều tiết kinh tế vĩ mô, giúp duy trì sự ổn định và cân bằng của nền kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh khủng hoảng do đại dịch Covid-19.
• Đầu tư công là một trong những nguồn cung cấp vốn cho các ngành kinh tế khác, góp phần thúc đẩy sự phát triển của các ngành sản xuất, dịch vụ, thương mại, xuất nhập khẩu… Từ đó, tạo ra hiệu ứng lan tỏa, tăng cường năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế của nền kinh tế Việt Nam.
• Đầu tư công là một trong những yếu tố quyết định để thực hiện các mục tiêu chiến lược quốc gia về phát triển kinh tế – xã hội bền vững, chuyển đổi số và xanh, xây dựng hệ thống hạ tầng giao thông, năng lượng, thông tin liên lạc, giáo dục, y tế, môi trường… phù hợp với yêu cầu của thời đại.
• Góp phần giảm khoảng cách giàu nghèo, bất bình đẳng trong xã hội thông qua các chương trình và dự án kinh tế hỗ trợ các vùng sâu, vùng xa nhằm nâng cao, cải thiện đời sống của nhân dân.
• Đảm bảo, ổn định và tăng cường quốc phòng và an ninh trong quốc gia.

Vai trò của vốn đầu tư công đối với nền kinh tế Việt Nam