Chỉ số ROE trong đầu tư chứng khoán là gì?

ROE được coi là chỉ số cơ bản thường được sử dụng để đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Vậy chỉ số ROE là gì? Nó có vai trò gì trong phân tích, đánh giá sự phát triển của doanh nghiệp hiện nay.

I – Chỉ số ROE là gì?

Chỉ số ROE là viết tắt của cụm từ tiếng Anh: Return on equity, có nghĩa là lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu. ROE được tính bằng cách lấy lợi nhuận sau thuế chia cho tổng giá trị vốn chủ sở hữu dựa vào bảng cân đối tài sản.

Công thức: ROE = Lợi nhuận ròng dành cho cổ đông thường/ vốn cổ phần thường.

Chỉ số này là thước đo chính xác nhất, thể hiện trên báo cáo tài chính theo quý hoặc năm. Có thể nói đây là chỉ số hàng đầu cho thấy hiệu quả sử dụng đồng vốn mà cổ đông bỏ vào công ty đó.

Từ thực tiễn quan sát các cổ phiếu tăng giá mạnh và bền vững hàng chục năm qua như: CTD, DHG, BMP, NTP, VNM, SAB, GAS, VJC, PNJ, MWG, TCT, CAP, DSN, IDV, FPT, TLG… AzFin nhận thấy một trong những điểm chung rất quan trọng giúp các doanh nghiệp này tăng trưởng lợi nhuận, từ đó thức đẩy giá cổ phiếu tăng thần tốc đó chính là ROE rất cao so với các doanh nghiệp khác và gấp nhiều lần so với lãi suất của các ngân hàng.

Ngược lại các doanh nghiệp có ROE thấp như: SAM, ITA, KBC, CTS, APS, APG, VIG, APG, ARG, HAP, BVS, HAP…, có thể thấy giá cổ phiếu cũng như lợi nhuận sau thuế của các doanh nghiệp này tăng trưởng rất thấp thậm chí là giảm mạnh theo thời gian, làm cho hiệu quả nhà đầu tư kém VNIndex nhiều.

 Để cho quý nhà đầu tư có thể thấy rõ hơn AzFin sẽ thực hiện so sánh một vài mã cổ phiếu tiêu biểu để quý vị thấy.

 REE và SAM và HAP là 3 doanh nghiệp niêm yết sớm nhất trên thị trường chứng khoán Việt Nam cách nhau có vài ngày, lấy dữ liệu giá cổ phiếu của 3 doanh nghiệp này so với VNIndex từ năm 2000.

Từ biểu đồ có thể thấy trải qua 17 năm,REE có lợi nhuận gần 1450%; gấp 1.6 lần VNIndex với 924% (924 điểm); trong khi đó SAM chỉ tăng được có 293% còn HAP là 134% thấp hơn nhiều lần so với VNIndex và so với lãi suất ngân hàng.

Lý giải nguyên nhân này là do hiệu quả sử dụng vốn của REE cao sẽ mang lại tăng trưởng lợi nhuận cao hơn VNIndex nhiều từ đó giúp giá cổ phiếu tăng nhanh hơn VNIndex. Ngược lại SAM và HAP thì có hiệu quả sử dụng vốn thấp dẫn đến bị bỏ lại phía sau. Tương tự với trường hợp 1 số doanh nghiệp dòng chứng khoán như: HCM, SSI, BVS… so sánh với Vnindex lấy mốc 1/1/2011 khi các doanh nghiệp này đều niêm yết rồi.

Từ biểu đồ có thể thấy chỉ có duy nhất HCM đánh bại VNIndex khá xa khi tăng 331% trong khi VNIndex tăng 94%. SSI và BVS chỉ đạt lần lượt có 50% và 28% trong gần 7 năm qua. Có thể giải thích rất đơn giản do hiệu quả sử dụng vốn chủ (ROE) của HCM cao hơn hơn VNIndex và hiệu quả hơn 2 doanh nghiệp còn lại, dẫn đến tăng trưởng lợi nhuận của HCM mạnh mẽ và cổ đông nhận được nhiều cổ tức hơn. EPS tăng nhanh hơn so với BVS và SSI.

ROE là 1 trong các chỉ số hiếm hoi có thể dùng làm tiêu chí chung để so sánh bất kỳ các công ty nào với nhau, bất kỳ ngành nào với nhau.

XEM THÊM: Bạn hợp với đầu tư chủ động hay thụ động?

II – Tầm quan trọng của chỉ số ROE ?

Đây là một tiêu chí quan trọng để xem xét cơ hội đầu tư vào cổ phiếu của một doanh nghiệp.

• ROE cao/thấp ==> Công ty sử dụng hiệu quả đồng vốn của cổ đông hoặc ngược lại.
• Là tiêu chuẩn chung nhất để đánh giá hiệu quả kinh doanh của bất kỳ doanh nghiệp nào với nhau.
• Rất hiệu quả trong đầu tư dài hạn: ROE là yếu tố quyết định chính trong công thức tăng trưởng của lợi nhuận sau thuế: G (growth) = ROE * RR (tỷ lệ lợi nhuận giữ lại). Ví dụ: Có 4 doanh nghiệp A, B, C, D sau khi kinh doanh hàng năm, họ giữ lại toàn bộ lợi nhuận để tái đầu tư (RR = 1); vốn chủ sở hữu đầu tư ban đầu của doanh nghiệp là 1 tỷ đồng. Với mức ROE của 4 cổ phiếu lần lượt là 5%, 10%, 20% và 30% thì sau 4 năm tổng tài sản ròng của các doanh nghiệp thu được là:

Qua ví dụ trên có thể thấy sự vi diệu của ROE: chỉ sau 4 năm cùng thì từ 1 tỷ đồng đầu tư ban đầu doanh nghiệp D (ROE = 30%) đã nhân tài sản ròng của mình lên 2.856 tỷ đồng (tăng 185,6%) trong khi doanh nghiệp A (ROE = 5%) chỉ có vỏn vẹn được 1.216 tỷ đồng (tăng 21,6%)

Nếu thời gian kéo dài hàng chục năm thì rất khủng khiếp, một ví dụ kinh điển là nhờ ROE trung bình khoảng 20%/năm kéo dài trong gần 60 năm đầu tư của mình mà tỷ phú Warren Buffett đã nhân tài sản của mình gấp hàng nghìn lần so với chỉ số Dow Jone. 

ĐỌC THÊM: Đòn bẩy (Margin) là gì? Những khái niệm bạn cần biết trong Margin

III – Ứng dụng chỉ số vào đầu tư chứng khoán như thế nào?

Chỉ số ROE thường được các nhà đầu tư phân tích để so sánh với các cổ phiếu cùng ngành trên thị trường, từ đó tham khảo khi quyết định mua cổ phiếu của công ty nào. Vậy áp dụng chỉ số này vào đầu tư chứng khoán như thế nào?

• Chọn những doanh nghiệp có ROE cao, tốt nhất trên 15% và càng cao càng tốt;
• Lựa chọn doanh nghiệp có ROE cao và ổn định hoặc đang duy trì đà tăng hơn nữa chỉ số này trong tối thiểu 3-4 năm.
• Tránh những doanh nghiệp có ROE thấp hoặc đang trong xu hướng giảm rõ rệt
• Loại bỏ lợi nhuận đột biến, bất thường nếu có trong việc tính ROE
• Với 2 doanh nghiệp cùng ngành với nhau hoặc hai doanh nghiệp bất kỳ có quy mô vị thế tương đồng và định giá xấp xỉ nhau hãy chọn doanh nghiệp có ROE cao để có được lợi nhuận cao nhất có thể.

Ví dụ về ứng dụng thực tiễn trên sàn giao dịch cổ phiếu:

REE không những duy trì được ROE từ 16-18% mà còn đang trên đà tăng trưởng ROE trong khi định giá còn thấp (P/E = 6 lần tại thời điểm cuối tháng 12/2018), tỷ suất cổ tức cao (trên thị giá 5,2%) và ngành nghề kinh doanh ổn định cao (Điện, nước, cho thuê văn phòng chiếm tỷ trọng lớn) rất đáng đầu tư dài hạn 10 năm để đánh bại VNIndex.

FPT luôn duy trì mức ROE từ 19-25%, ROE duy trì ổn định và có xu hướng đang tăng trưởng, định giá hấp dẫn (P/E = 9 lần tại thời điểm cuối 2018) tốc độ tăng trưởng trong 3-5 năm tới có thể đạt trung bình 18%/năm và tỷ suất cổ tức cao (4,8%), rất đáng đầu tư, trong 5 năm tới khả năng đánh bại VNIndex rất cao.

TÌM HIỂU THÊM: Sự kỳ diệu của lãi kép – Kỳ quan số 8 của thế giới

IV – Lưu ý khi áp dụng chỉ số ROE trong đầu tư cổ phiếu

• Áp dụng chỉ số ROE vào trong đầu tư cổ phiếu cần kết hợp chặt chẽ với thước đo định giá cổ phiếu.
• Bản thân chỉ số ROE này không áp dụng với doanh nghiệp có lợi nhuận đột biến hoặc thất thường mà chỉ áp dùng với những doanh nghiệp có ROE ổn định hoặc có xu hướng tăng.
• Nếu kết hợp được chỉ số ROE với dự báo được xu hướng tăng trưởng của doanh nghiệp thì hiệu quả sẽ rất cao.
• Áp dụng chỉ số này sẽ rất chuẩn xác trong dài hạn khi mà ROE cao giúp cho lợi nhuận của doanh nghiệp tăng mạnh hơn doanh nghiệp ROE thấp vào kết quả kinh doanh trong dài hạn.

Như vậy, trên đây chúng ta đã cùng tìm hiểu về chỉ số ROE là gì, ý nghĩa của chỉ số ROE, cách tính cũng như những ứng dụng của chỉ số này trong đầu tư chứng khoán. Hy vọng bài viết đã cung cấp những kiến thức hữu ích đến nhà đầu tư. Nếu bạn còn chưa hiểu rõ về chỉ số này có thể tham khảo các khóa học Đầu tư chứng khoán cho người mới của AzFin. Chúc bạn thành công trên con đường đầu tư của mình.

Link bài tổng “Kiến thức chứng khoán cơ bản dành cho NĐT mới”, mời quý nhà đầu tư tham khảo: https://azfin.vn/kien-thuc-co-ban-danh-cho-ndt-moi/

Tham khảo các chương trình khác của AzFin tại đây:
 Web đào tạo đầu tư: https://academy.azfin.vn/p/trangchu
 Fanpage AzFin Việt Nam: https://www.facebook.com/AzFinVietNam
 Youtube: https://www.youtube.com/c/azfinvietnam