Mục lục bài viết
Trong thị trường chứng khoán, có nhiều kỹ thuật đầu tư khác nhau để kiếm lợi nhuận từ biến động giá của các loại chứng khoán. Một trong những kỹ thuật đó là bán khống. Bán khống là gì? Bán khống là hình thức giao dịch mà người bán không sở hữu chứng khoán mà mượn để bán với mong muốn mua lại và trả lại khi giá chứng khoán giảm. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn tổng quan về bán khống trong chứng khoán.
1. Bán khống là gì? Ví dụ về bán khống trong chứng khoán
Bán khống là gì? Bán khống (Short Selling) là hình thức giao dịch mà người bán không sở hữu chứng khoán mà mượn để bán với mong muốn mua lại và trả lại khi giá chứng khoán giảm.
- Bán khống có thể được thực hiện trên chứng khoán cơ sở hoặc chứng khoán phái sinh. Để bán khống chứng khoán phái sinh, nhà đầu tư cần có tài khoản ký quỹ và tiền/cổ phiếu thế chấp.
- Bán khống là một hoạt động đầu cơ và rủi ro cao, vì giá cổ phiếu có thể tăng không giới hạn, khiến nhà đầu tư phải chịu lỗ lớn. Ngoài ra, bán khống cũng có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như lãi suất, phí giao dịch, phí mượn cổ phiếu và thuế.
- Hiện nay, Ủy ban chứng khoán nhà nước chưa cho phép hoạt động bán khống diễn ra hợp pháp trên thị trường chứng khoán cơ sở. Bởi bán khống là hoạt động đầu cơ, có thể làm ảnh hưởng đến thị trường cũng như tâm lý nhà đầu tư khác.
Một ví dụ về bán khống chứng khoán là:
A mượn 10.000 cổ phiếu ABC của công ty B, bán ra với mức giá 50 USD/cổ phiếu. Trong tương lai, giá cổ phiếu giảm xuống mức 40 USD/cổ phiếu. Lúc này, bên A sẽ mua cổ phiếu với mức giá 40 USD/cổ phiếu và trả lại cho bên B. Như vậy, bên A kiếm được lợi nhuận là (50 – 40) x 10.000 = 100.000 USD.

Bán khống là gì? Ví dụ về bán khống trong chứng khoán
2. Mục đích của việc bán khống là gì?
Mục đích chính của việc bán khống trong giao dịch chứng khoán là kiếm lợi từ việc giảm giá của một tài sản hoặc chứng khoán cụ thể. Cụ thể, người bán khống mua một tài sản (chẳng hạn một cổ phiếu) từ một người hoặc tổ chức khác với mong muốn rằng giá của tài sản đó sẽ giảm trong tương lai. Khi giá tài sản giảm, họ có thể mua lại tài sản đó với giá thấp hơn và trả lại cho người hoặc tổ chức mà họ đã mượn từ ban đầu. Sự chênh lệch giữa giá mua và giá bán thấp hơn sau khi giá giảm được gọi là lợi nhuận từ bán khống.
Mục đích khác của việc bán khống có thể liên quan đến việc bảo vệ hoặc đối phó với rủi ro. Một số nhà đầu tư có thể sử dụng bán khống để bảo vệ danh mục đầu tư của họ khỏi sự giảm giá của tài sản. Nếu họ dự đoán rằng giá của một tài sản cụ thể sẽ giảm, họ có thể bán khống tài sản đó để giảm thiểu lỗ khi giá giảm.
Tuy nhiên, việc bán khống cũng mang theo rủi ro cao, bởi vì không có giới hạn về mức giá một tài sản có thể tăng lên. Nếu giá tài sản tăng thay vì giảm, người bán khống sẽ phải mua lại tài sản với giá cao hơn để trả lại, dẫn đến mất tiền. Do đó, bán khống là một chiến lược giao dịch có tính rủi ro cao và yêu cầu sự kiểm soát và hiểu biết sâu về thị trường.

Mục đích của việc bán khống
XEM THÊM: Quản lý danh mục đầu tư chứng khoán là gì? Quản lý sao cho hiệu quả
3. Đặc điểm của giao dịch bán khống chứng khoán
Giao dịch bán khống chứng khoán là một chiến lược đầu cơ, trong đó nhà đầu tư mượn cổ phiếu từ một bên cho vay, bán chúng trên thị trường và sau đó mua lại chúng khi giá giảm để trả lại cho bên cho vay. Nhà đầu tư sẽ thu được lợi nhuận bằng sự chênh lệch giữa giá bán và giá mua. Một số đặc điểm của giao dịch bán khống chứng khoán là:
- Giao dịch bán khống chứng khoán có thể được thực hiện trên cả chứng khoán cơ sở và chứng khoán phái sinh, nhưng yêu cầu nhà đầu tư phải có tài khoản ký quỹ và tiền/cổ phiếu thế chấp.
- Giao dịch bán khống chứng khoán là một hoạt động rủi ro cao, vì giá cổ phiếu có thể tăng không giới hạn, khiến nhà đầu tư phải chịu lỗ lớn. Ngoài ra, giao dịch bán khống chứng khoán cũng phải trả các chi phí như lãi suất, phí giao dịch, phí mượn cổ phiếu và thuế.
- Giao dịch bán khống chứng khoán là một hoạt động không được phép hợp pháp trên thị trường chứng khoán cơ sở tại Việt Nam, vì nó có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường và tâm lý nhà đầu tư khác.

Đặc điểm của giao dịch bán khống chứng khoán
4. Rủi ro từ hoạt động bán khống chứng khoán
Hoạt động bán khống chứng khoán là một chiến lược đầu cơ, trong đó nhà đầu tư hy vọng kiếm được lợi nhuận từ việc giá cổ phiếu giảm. Tuy nhiên, hoạt động này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, như:
- Rủi ro giá cổ phiếu tăng: Khi bán khống chứng khoán, nhà đầu tư phải mua lại cổ phiếu để trả cho bên cho vay. Nếu giá cổ phiếu tăng thay vì giảm, nhà đầu tư sẽ phải chịu lỗ. Lỗ này có thể vượt quá số tiền ban đầu mà nhà đầu tư bỏ ra, vì giá cổ phiếu có thể tăng không giới hạn.
- Rủi ro bị gọi về: Khi bán khống chứng khoán, nhà đầu tư phải ký quỹ và thế chấp tiền/cổ phiếu cho bên cho vay. Nếu giá trị của tài khoản ký quỹ giảm quá mức, bên cho vay có thể yêu cầu nhà đầu tư bổ sung tiền hoặc trả lại cổ phiếu ngay lập tức. Điều này có thể buộc nhà đầu tư phải mua lại cổ phiếu với mức giá cao hơn mong đợi và chấp nhận lỗ.
- Rủi ro chi phí: Khi bán khống chứng khoán, nhà đầu tư phải trả các chi phí như lãi suất, phí giao dịch, phí mượn cổ phiếu và thuế. Các chi phí này có thể ăn mòn lợi nhuận hoặc làm tăng lỗ của nhà đầu tư.

Rủi ro từ hoạt động bán khống chứng khoán
5. Cách thức hoạt động của các giao dịch bán khống chứng khoán
5.1. Trên thị trường chứng khoán cơ sở
Các giao dịch bán khống chứng khoán trên thị trường chứng khoán cơ sở là một chiến lược đầu cơ. Cách thức hoạt động của các giao dịch bán khống chứng khoán trên thị trường chứng khoán cơ sở gồm 3 bước cơ bản.
- Bước 1: Nhà đầu tư liên hệ với môi giới để mượn cổ phiếu nào đó khi dự báo giá sẽ giảm trong tương lai. Nhà đầu tư phải ký quỹ và thế chấp tiền/cổ phiếu cho môi giới.
- Bước 2: Nhà đầu tư bán cổ phiếu đã mượn lập tức trên thị trường với giá cao.
- Bước 3: Nhà đầu tư mua lại chính cổ phiếu đã bán với giá thấp hơn khi bán ra ban đầu và thực hiện chuyển số cổ phiếu này về tài khoản của môi giới.
5.2. Trên thị trường chứng khoán phái sinh
Cách thức hoạt động của các giao dịch bán khống chứng khoán trên thị trường chứng khoán phái sinh gồm 2 bước cơ bản:
- Bước 1: Nhà đầu tư mở một vị thế bán khống (short position) với một sản phẩm phái sinh nào đó khi dự báo giá của tài sản cơ sở sẽ giảm trong tương lai. Nhà đầu tư phải ký quỹ và thế chấp tiền/cổ phiếu cho môi giới.
- Bước 2: Nhà đầu tư đóng vị thế bán khống (close position) bằng cách mua lại sản phẩm phái sinh đã bán với giá thấp hơn khi bán ra ban đầu. Nhà đầu tư thu lợi nhuận từ sự chênh lệch giữa giá bán và giá mua.

Cách thức hoạt động của các giao dịch bán khống chứng khoán
XEM THÊM: Đầu tư lướt sóng là gì? Nguyên tắc và rủi ro có thể gặp phải khi đầu tư
6. Kết luận
Bán khống là một kỹ thuật đầu tư phức tạp và rủi ro, nhưng cũng có thể mang lại lợi nhuận cao nếu nhà đầu tư có kinh nghiệm, kiến thức và chiến lược phù hợp. Tuy nhiên, bán khống cũng có thể gây ra những hậu quả tiêu cực cho thị trường chứng khoán, như làm giảm giá trị của các công ty, tạo ra sự biến động giá và ảnh hưởng đến niềm tin của các nhà đầu tư. Do đó, nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ trước khi tham gia vào giao dịch bán khống và tuân thủ các quy định của cơ quan quản lý thị trường.
******************************
Tham gia ngay Group Đầu tư giá trị của AzFin Việt Nam để có thể nhận các bản tin đầu tư chất lượng.
Liên hệ với AzFin theo các thông tin dưới đây:
- Hotline: 096 249 86 39
- Fanpage AzFin Việt Nam: https://www.facebook.com/AzFinVietNam
- Youtube: https://www.youtube.com/c/azfinvietnam
- Zalo Official AzFin Việt Nam: https://zalo.me/1723747511285646453
- Tiktok: https://www.tiktok.com/@chungkhoanazfin
- Tham khảo các khóa học của AzFin: https://academy.azfin.vn/