Mục lục bài viết
Thương vụ thâu tóm giữa tập đoàn ThaiBev và Sabeco – công ty cổ phần Bia – Rượu – Nước giải khát Sài Gòn đã làm nên một trang sử quan trọng trong ngành công nghiệp đồ uống Việt Nam. Sự hợp tác này đã mang lại không chỉ những tác động trong nội bộ hai doanh nghiệp, mà còn ảnh hưởng lớn đến thị trường bia Việt Nam nói riêng và ngành công nghiệp thực phẩm nói chung.
1. Lý do ThaiBev quyết định mua lại Sabeco
ThaiBev đã đánh giá Sabeco có tài sản hấp dẫn với lịch sử hơn 140 năm hoạt động và sở hữu các thương hiệu nổi tiếng như Saigon Beer và 333 Beer. Không chỉ chiếm thị phần lớn nhất trên thị trường bia Việt Nam, Sabeco còn được biết đến rộng rãi ở các nước trong khu vực ASEAN. ThaiBev đã hy vọng rằng thông qua thương vụ này, họ có thể nhanh chóng tiếp cận mạng lưới phân phối rộng lớn tại Việt Nam và củng cố vị thế của mình là hãng bia lớn nhất ở Đông Nam Á.
Đây đã trở thành thương vụ M&A lớn nhất tính đến thời điểm đó trong ngành công nghiệp bia châu Á, đồng thời là giao dịch dẫn đầu về giá trị trong làn sóng các doanh nghiệp nước ngoài mua lại các doanh nghiệp tại Việt Nam.
Lý do ThaiBev quyết định mua lại Sabeco
Trước đó, để tăng cường vị trí thống trị trên thị trường bia và rượu ở Thái Lan, ThaiBev đã thực hiện chiến lược thâu tóm các công ty cạnh tranh và các đối tác trong chuỗi giá trị.
Cụ thể, vào năm 2006, họ mua lại Pacific Spirits (UK) Limited, từ đó sở hữu 5 nhà máy chưng cất rượu Whiskey tại Scotland. Năm 2009, ThaiBev thâu tóm Yunnan Yulinquan Liquor Co., Ltd để giành quyền sở hữu nhà máy chưng cất rượu tại Trung Quốc. Năm 2011, họ mua lại 64.66% cổ phần của Sermsuk Public Company Limited, một công ty sở hữu mạng lưới phân phối đồ uống lớn nhất ở Thái Lan.
Đọc thêm: Nhìn lại thương vụ nghìn tỷ Masan thâu tóm Phúc Long
2. ThaiBev thâu tóm Sabeco bằng tiền vay nợ
Có lịch sử hơn 140 năm hoạt động và với sự hiện diện của các thương hiệu nổi tiếng như Saigon Beer và 333 Beer, Sabeco đã chiếm 41% thị phần trong ngành công nghiệp bia Việt Nam. Đây không chỉ là một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực sản xuất bia tại Việt Nam, mà còn được công nhận là một thương hiệu bia hàng đầu trong khu vực ASEAN.
Tuy nhiên, sau cuộc giao dịch thoái vốn từ phía chính phủ với mức giá cổ phiếu chưa từng thấy, tập đoàn người Thái đã chính thức tham gia vào Sabeco. Vào cuối năm 2017, công ty Vietnam Beverage đã mua hơn 343,6 triệu cổ phiếu của Sabeco (tương đương 53,59% vốn) với giá 320.000 đồng mỗi cổ phiếu, mức giá tương đương với giá xuất phát từ chính chủ sở hữu nhà nước.
ThaiBev thâu tóm Sabeco bằng tiền vay nợ
Bằng việc sử dụng công ty con Vietnam Beverage, ThaiBev đã thực hiện việc thâu tóm Sabeco với giá trị lên đến 4,8 tỷ USD. Thương vụ này đã lập kỷ lục trong lĩnh vực M&A trong vòng 10 năm qua và được xem là thương vụ lớn nhất từ trước đến nay trong ngành công nghiệp bia châu Á, vượt qua thương vụ trị giá 4 tỷ USD khi Heineken mua lại ABP – công ty sở hữu thương hiệu bia Tiger vào năm 2012.
Đáng chú ý, thương vụ này đã chiếm tới gần 50% tổng giá trị các giao dịch M&A trong năm 2017 và đạt 86,2% tổng giá trị của tất cả các thương vụ M&A tại Việt Nam.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng số tiền mua lại này không đến từ nguồn vốn tự có mà được hỗ trợ thông qua các khoản vay từ các ngân hàng ở Thái Lan và Singapore, với khoảng thời gian trả nợ kéo dài trong 2 năm. Báo cáo về cổ phiếu của ThaiBev đã ghi nhận sự vay mượn lên đến 100 tỷ baht và 1,95 tỷ USD. Tổng giá trị của các khoản vay này ước tính lên đến gần 5 tỷ USD.
Đọc thêm: Alibaba IPO 2019: Thương vụ lớn nhất trong lịch sử công nghệ châu Á
3. Chi tiết thương vụ giữa ThaiBev và Sabeco
Vào cuối năm 2017, ThaiBev hoàn tất việc thâu tóm Sabeco thông qua công ty con Vietnam Beverage – một công ty thuộc sở hữu 100% của Công ty Cổ phần Đầu tư F&B Alliance Việt Nam. F&B Alliance Việt Nam sở hữu gián tiếp 49% cổ phần của Sabeco thông qua công ty Beer Co. Ltd – một công ty bia thuộc quyền sở hữu 100% của ThaiBev có trụ sở tại Hồng Kông.
Vào ngày 18/12/2017, Vietnam Beverage đã đấu giá thành công hơn 343 triệu cổ phiếu Sabeco với giá 320.000 đồng/cổ phiếu, tương đương khoảng 53,59% cổ phần. Tổng giá trị của thương vụ này lên tới gần 110.000 tỷ đồng, tương đương 5 tỷ USD.
Chi tiết thương vụ giữa ThaiBev và Sabeco
Sau khi thâu tóm Sabeco, ThaiBev đã tiến hành việc tái cấu trúc ban lãnh đạo của công ty.
Đến giữa năm 2018, tập đoàn do tỷ phú Thái Charoen Sirivadhanabhakdi sở hữu đã hoàn tất việc thay đổi người lãnh đạo tại Sabeco. Đặc biệt, hai vị trí chủ chốt ở đây thuộc về hai người Singapore gốc Trung Quốc. Ông Neo Gim Siong Bennett đã được bổ nhiệm làm CEO từ ngày 1/8/2018, thay thế ông Nguyễn Thành Nam. Ông Koh Poh Tiong cũng đã được bầu làm Chủ tịch Hội đồng quản trị.
Không chỉ tập trung vào việc thay đổi lãnh đạo, ThaiBev đã thực hiện nhiều biện pháp cải cách để cải thiện hiệu suất kinh doanh của Sabeco. Nhờ những biện pháp này, doanh thu và lợi nhuận của nhà sản xuất bia đã liên tục tăng trong hai năm 2018 và 2019.
Đọc thêm: Thương vụ mua lại tập đoàn Toshiba: Tượng đài 148 năm tuổi sụp đổ
4. Hai rào cản mà ThaiBev phải đối mặt
Sự tăng trưởng mạnh mẽ vào cuối năm 2019 đã thúc đẩy ThaiBev đặt kế hoạch đưa Sabeco lên sàn chứng khoán Singapore để huy động thêm vốn để mở rộng hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, hai yếu tố đột ngột đã gây trở ngại cho kế hoạch này là Nghị định 100 về việc tăng mức xử phạt người vi phạm việc uống rượu bia khi lái xe và đại dịch COVID-19.
Trong năm 2020, doanh thu của Sabeco giảm mạnh đến 42% so với năm 2019. Dù vậy, nhờ việc kiểm soát chi phí cẩn thận, lợi nhuận chỉ giảm gần 7%. Sang năm 2021, Sabeco đã phải đối mặt với tác động tiêu cực từ đại dịch COVID-19 khi doanh thu thuần giảm chỉ 6% so với năm 2020, nhưng lợi nhuận lại giảm tới 20%. Đây cũng là mức lợi nhuận thấp nhất của công ty kể từ năm 2015.
Hai rào cản mà ThaiBev phải đối mặt
Với lợi nhuận giảm liên tiếp trong hai năm, cổ phiếu SAB của Sabeco không thể tăng trưởng mạnh để nhanh chóng đạt lại mức giá mà ThaiBev đã mua. Từ năm 2018 đến nay, giá cổ phiếu SAB chưa bao giờ đạt đến mức 320.000 đồng như mức giá mà ThaiBev đã mua. Thậm chí vào đầu năm 2020, giá cổ phiếu còn giảm xuống mức 120.000 đồng.
Mặc dù Sabeco tạm thời gặp khó khăn trong việc tạo ra lợi nhuận tương tự như trước đây, nhưng vẫn còn quá sớm để kết luận rằng công ty đã trở thành một “ván bài thua” trong tay ThaiBev. Điều này có nghĩa là so với các đối thủ cạnh tranh khác trên thị trường nội địa, Sabeco đã có sự nỗ lực đáng kể để duy trì doanh thu và lợi nhuận.
Đọc thêm: Thương vụ VPBank – SMBC: Sức hút của thương vụ tỷ đô
5. Thương vụ giữa ThaiBev và Sabeco có thực sự thành công?
Trải qua một năm sau cuộc hợp nhất với ThaiBev, giá trị cổ phiếu của Sabeco đã giảm mạnh gần 20%. Để cụ thể hơn, nếu tính mức giá mà ThaiBev mua cổ phiếu Sabeco là 320.000 đồng mỗi cổ phiếu, thì giá cổ phiếu Sabeco đã giảm tới gần 40%.
Vấn đề này đặt ra một câu hỏi về sự thành công thực sự của thương vụ M&A lớn như Sabeco khi giá trị cổ phiếu giảm mạnh sau quá trình hợp nhất.
Thương vụ giữa ThaiBev và Sabeco có thực sự thành công?
Việc chỉ dựa vào giá cổ phiếu để đánh giá thành công của một thương vụ M&A là chưa đủ, bởi vì giá cổ phiếu có thể biến đổi theo thị trường và bị ảnh hưởng bởi chiến lược giao dịch ngắn hạn của nhà đầu tư, trong khi các thương vụ đầu tư thường mang tính chất dài hạn.
Thành công hay không của một thương vụ phụ thuộc vào người bán và người mua, không chỉ dựa vào các con số trên thị trường chứng khoán. Việc đầu tư của ThaiBev và Sabeco không phải là để tham gia thị trường chứng khoán. Do đó, biến động giá cổ phiếu không ảnh hưởng đến chất lượng của thương vụ.
Từ góc độ của nhà nước, thương vụ này đã thành công khi họ đã thoái vốn và thu về một số tiền khá lớn. Đối với người mua, họ cần phải giải quyết nhiều vấn đề sau quá trình hợp nhất như bảo tồn thương hiệu Việt Nam hoặc chuyển đổi hoàn toàn sang thương hiệu Thái, và cách thức điều hành Sabeco như một phần của ThaiBev.
6. Kết luận
Thương vụ ThaiBev và Sabeco là một minh chứng cho việc sự hợp nhất có thể tạo ra lợi ích lớn cho cả hai bên và thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp thực phẩm và đồ uống. Việc tận dụng lợi thế cạnh tranh, kết hợp kỹ năng quản lý và tạo ra giá trị gia tăng chính là yếu tố quan trọng trong những thương vụ thành công như thế này.
******************************
Tham gia ngay Group Đầu tư giá trị của AzFin Việt Nam để có thể nhận các bản tin đầu tư chất lượng.
Liên hệ với AzFin theo các thông tin dưới đây:
- Hotline: 096 249 86 39
- Fanpage AzFin Việt Nam: https://www.facebook.com/AzFinVietNam
- Youtube: https://www.youtube.com/c/azfinvietnam
- Zalo Official AzFin Việt Nam: https://zalo.me/1723747511285646453
- Tiktok: https://www.tiktok.com/@chungkhoanazfin
- Tham khảo các khóa học của AzFin: https://academy.azfin.vn/
