Chu kỳ kinh tế và chiến lược đầu tư cổ phiếu

Trong thế giới đầy biến động của thị trường tài chính. Việc hiểu và tận dụng chu kỳ kinh tế có thể trở thành một công cụ để đưa ra các chiến lược đầu tư cổ phiếu thành công. Chu kỳ kinh tế, với sự thay đổi giữa giai đoạn mở rộng và suy thoái, tạo ra cơ hội đáng kể cho nhà đầu tư thông minh. Bài viết này, hãy cùng AzFin khám phá tầm quan trọng của chu kỳ kinh tế và cách sử dụng nó như một công cụ trong việc định hình chiến lược đầu tư cổ phiếu.

1. Chu kỳ kinh tế là gì?

Chu kỳ kinh tế (Business cycle) là sự biến động lên xuống của các hoạt động kinh tế, gây ra bởi nhiều yếu tố cả bên trong và bên ngoài nền kinh tế chi phối.

Để đánh giá chu kỳ kinh tế, các nhà kinh tế thường tập trung vào sự dao động của tốc độ tăng trưởng GDP thực tế, đại diện cho tốc độ tăng trưởng chung của nền kinh tế.

Lý tưởng nhất là khi không có xáo trộn lớn, tăng trưởng kinh tế phù hợp với đường xu hướng dài hạn. Tuy nhiên, những cú sốc bên ngoài hoặc các yếu tố bên trong có thể đẩy mức tăng trưởng lên trên hoặc xuống dưới đường xu hướng này, tạo ra những sai lệch trong chu kỳ kinh doanh.

Chu kỳ kinh tế là gì?

XEM THÊM: Cổ phiếu chu kỳ là gì? Làm thế nào để đầu tư mang lại lợi nhuận cao?

2. Ảnh hưởng của chu kỳ kinh tế đến tăng trưởng GDP của một quốc gia

Các chu kỳ kinh tế là sự biến động lên xuống của nền kinh tế, bị ảnh hưởng bởi sự kết hợp của các yếu tố bên trong và bên ngoài. Chu kỳ kinh tế có tác động đáng kể đến GDP của một quốc gia, phản ánh sức khỏe tổng thể của nền kinh tế. Chúng ta hãy xem xét kỹ hơn chu kỳ kinh tế ảnh hưởng đến tăng trưởng GDP như thế nào:

• Suy thoái kinh tế: Trong giai đoạn này, các hoạt động kinh tế khác nhau như đầu tư, sản xuất, nhu cầu của người tiêu dùng và chi tiêu đều giảm. Do đó, GDP của đất nước có xu hướng giảm đáng kể, phản ánh sự suy giảm tổng thể của sản lượng kinh tế.
• Phục hồi kinh tế: Trong giai đoạn này, nhu cầu của người tiêu dùng bắt đầu tăng dần. Có sự gia tăng trong đầu tư, sản xuất và lãi suất, mặc dù với tốc độ tương đối khiêm tốn. Điều này kích thích giá trị của hàng hóa và dịch vụ, góp phần làm tăng nhẹ GDP.
• Bùng nổ kinh tế: Khi nền kinh tế bước vào giai đoạn bùng nổ kinh tế, chúng ta chứng kiến tiền lương tăng, tỷ lệ thất nghiệp giảm và các doanh nghiệp thuê thêm nhân viên để đẩy mạnh sản xuất. Sự gia tăng hoạt động kinh tế này dẫn đến chi tiêu tăng cao, nhu cầu về dịch vụ tăng mạnh và cuối cùng là tăng trưởng GDP mạnh mẽ.

Sự tương tác giữa các giai đoạn này đặc trưng cho bản chất năng động của chu kỳ kinh doanh và thể hiện các mô hình chu kỳ hình thành hiệu quả kinh tế theo thời gian.

Ảnh hưởng của chu kỳ kinh tế đến tăng trưởng GDP của một quốc gia
Nguồn: VietnamPlus

ĐỌC THÊM: Thị trường tiền tệ là gì? Các công cụ của thị trường tiền tệ

3. Chu kỳ kinh tế tại Việt Nam

Dựa trên các báo cáo đã được công bố, Việt Nam trải qua một chu kỳ kinh tế khoảng 10 năm một lần.

• Năm 1997 và 2008 nổi bật là những giai đoạn đáng chú ý, được đánh dấu bằng những tác động trực tiếp đến nền kinh tế Việt Nam từ nền kinh tế và thị trường tài chính toàn cầu. Cần lưu ý rằng thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn đang phát triển và chưa hoàn toàn có khả năng phục hồi trước những tác động bên ngoài.
• Gần đây hơn, chúng ta chứng kiến chu kỳ kinh tế kéo dài 2019-2021, trùng với thời điểm bùng phát đại dịch Covid-19 trên toàn cầu.
• Năm 2022, cả thế giới và Việt Nam bắt đầu có dấu hiệu phục hồi. GDP bắt đầu tăng trở lại, lạm phát vẫn trong tầm kiểm soát cho thấy bức tranh kinh tế chuyển biến tích cực.

Những mô hình này làm nổi bật tính liên kết của nền kinh tế Việt Nam với các xu hướng toàn cầu, nhấn mạnh sự cần thiết của một cách tiếp cận thận trọng để điều hướng những biến động của chu kỳ kinh tế.

4. Tác động của chu kỳ kinh tế đến tiềm năng phát triển của Việt Nam trong tương lai

Chu kỳ kinh tế có thể gây ảnh hưởng đến tiềm năng phát triển của nền kinh tế Việt Nam trong tương lai. Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới, kinh tế Việt Nam đã phục hồi mạnh mẽ vào năm 2022 với mức tăng trưởng đạt 8,0%, vượt mức trung bình 7,1% trong giai đoạn 2016 – 2019.

Tuy nhiên, theo thống kê, mức tăng trưởng kinh tế của Việt Nam được dự báo sẽ hạ xuống còn 6,3% trong năm 2023. Điều này cho thấy rõ sự ảnh hưởng ít nhiều của chu kỳ kinh tế đến Việt Nam.

5. Đầu tư cổ phiếu như thế nào cho hiệu quả trong chu kỳ kinh tế?

5.1. Mối quan hệ giữa chu kỳ kinh tế và cổ phiếu

Thị trường chứng khoán đóng vai trò là kênh dẫn vốn quan trọng trong nền kinh tế, phản ánh kỳ vọng của các nhà đầu tư về tiềm năng tăng trưởng của doanh nghiệp và toàn cảnh nền kinh tế.

Trong thời kỳ kinh tế thịnh vượng, các nhà đầu tư thường có tâm lý lạc quan, họ có xu hướng đầu tư nhiều tiền hơn vào chứng khoán. Ngược lại, trong thời kỳ suy thoái khi doanh nghiệp hoạt động khó khăn, các nhà đầu tư có xu hướng tìm kiếm các phương án đầu tư an toàn hơn.

Theo các chuyên gia kinh tế, biểu đồ chứng khoán thường dẫn trước biểu đồ chu kì kinh tế. Cụ thể, trong thời kỳ suy thoái kinh tế, thị trường có xu hướng chạm đáy trước khi toàn bộ nền kinh tế suy giảm.

Khi nền kinh tế bắt đầu phục hồi từ đáy sâu của suy thoái, các dấu hiệu hồi sinh xuất hiện trên thị trường chứng khoán. Khi nền kinh tế đạt đến đỉnh cao, giá cổ phiếu có thể bắt đầu giảm, báo hiệu sự bắt đầu của một chu kỳ mới.

Do đó, bằng cách hiểu mối quan hệ giữa thị trường chứng khoán và chu kỳ kinh tế, nhà đầu tư có thể đưa ra quyết định sáng suốt về việc nắm giữ hoặc mua cổ phiếu phù hợp với mục tiêu nhà đầu tư của họ.

Mối quan hệ giữa chu kỳ kinh tế và cổ phiếu

ĐỌC THÊM: Khủng hoảng kinh tế là gì? Nguyên nhân và hậu quả của khủng hoảng

5.1. Cách lựa chọn cổ phiếu theo chu kỳ kinh tế

Để lựa chọn cổ phiếu theo chu kỳ kinh tế đạt được hiệu quả tốt nhất. Nhà đầu tư cần lưu ý xây dựng chiến lược đầu tư theo từng giai đoạn cụ thể.

5.1.1. Giai đoạn đầu của chu kỳ kinh tế

Nền kinh tế đang phục hồi nhanh chóng sau suy thoái, với những dấu hiệu tăng trưởng đáng khích lệ trên thị trường tín dụng khi các chính sách tiền tệ tiếp tục được nới lỏng. Khi lãi suất đã đạt đến mức thấp, thanh khoản được bơm vào một nền kinh tế đã bị suy yếu do tác động của suy thoái kinh tế.

Trong lịch sử, các lĩnh vực như tiêu dùng không thiết yếu, tài chính và bất động sản có xu hướng phát triển mạnh khi lãi suất thấp. Những lĩnh vực này đã cho thấy hiệu suất ổn định, tận dụng các điều kiện vay thuận lợi. Tương tự như vậy, các ngành như dịch vụ tài chính, ô tô và thiết bị gia dụng, được hưởng lợi từ việc tăng vay mượn, cũng đã thể hiện hiệu suất mạnh mẽ.

Sự sẵn có của tín dụng hợp túi tiền và phản ứng tích cực của các lĩnh vực này cho thấy tác động tích cực của lãi suất thấp đối với việc kích thích hoạt động kinh tế và thúc đẩy sự phục hồi chung. Khi nền kinh tế tiếp tục phục hồi sức mạnh, những xu hướng này làm nổi bật các cơ hội tiềm năng cho các nhà đầu tư và quỹ đạo đáng khích lệ của thời kỳ hậu suy thoái.

ĐỌC THÊM: Sự khác biệt giữa thị trường tiền tệ và thị trường vốn

5.1.2. Giai đoạn giữa

Giai đoạn giữa chu kỳ là giai đoạn mà nền kinh tế đã vượt qua giai đoạn phục hồi ban đầu và bắt đầu duy trì tăng trưởng ở mức vừa phải. Giai đoạn này thường kéo dài trong thời gian dài hơn so với các giai đoạn khác, trung bình khoảng 3,5 năm và thường đi kèm với sự điều chỉnh của thị trường.

Trong giai đoạn này, chúng ta thường chứng kiến sự luân chuyển thường xuyên giữa các công ty dẫn đầu ngành và sự phân hóa rõ nét hơn trên thị trường. Rõ ràng là không có nhóm ngành đơn lẻ nào luôn hoạt động tốt hơn hoặc kém hơn thị trường, với kết quả hoạt động khác nhau nhiều hơn.

Giai đoạn giữa chu kỳ thể hiện một bối cảnh nhiều sắc thái, nơi các động lực thị trường phát triển và các nhà đầu tư phải phân tích cẩn thận các xu hướng của ngành và điều kiện thị trường để xác định các cơ hội tiềm năng.

Chính trong giai đoạn này, một cách tiếp cận cân bằng và đầy đủ thông tin trở nên quan trọng, khi một người điều hướng những điều phức tạp của thị trường nơi không có ngành nào giữ vị trí thống lĩnh trong một thời gian dài.

Đầu tư cổ phiếu theo chu kỳ kinh tế

5.1.3. Giai đoạn cuối

Giai đoạn cuối chu kỳ kinh tế thường kéo dài 1,5 năm. Trong giai đoạn này, tăng trưởng thu nhập của công ty bắt đầu giảm tốc, báo hiệu khả năng quá nóng khi lạm phát tăng dần. Ngoài ra, giá cổ phiếu có thể trở nên tương đối đắt so với lợi nhuận.

Trong một bối cảnh như vậy, các ngành như năng lượng, chăm sóc sức khỏe, và tiêu dùng thường có tỷ suất lợi nhuận thuận lợi do giá cả hàng hóa tăng cao. Những ngành này được hưởng lợi từ nhu cầu nhất quán đối với các sản phẩm và dịch vụ, điều này góp phần vào khả năng phục hồi ngay cả trong giai đoạn cuối của chu kỳ kinh tế.

Nhận biết các mô hình này và xác định các lĩnh vực phù hợp với các đặc điểm được đề cập có thể giúp các nhà đầu tư đưa ra quyết định sáng suốt trong giai đoạn này. Mặc dù các thách thức có thể phát sinh khi chu kỳ gần kết thúc, nhưng việc hiểu rõ các lĩnh vực đã hoạt động tốt sẽ cung cấp những hiểu biết có giá trị để điều hướng bối cảnh đầu tư và có khả năng tận dụng các cơ hội mới nổi.

XEM THÊM: Thao túng thị trường chứng khoán là gì?

5.1.4. Giai đoạn suy thoái

Trong giai đoạn này, hoạt động kinh tế trải qua sự suy giảm, kèm theo sự suy giảm đáng kể về lợi nhuận của công ty. Thị trường chứng khoán bước vào một đợt điều chỉnh đáng kể, phản ánh các điều kiện thị trường phổ biến.

Trong giai đoạn này, những ngành thể hiện sự suy giảm ít nhất thường là những ngành bắt đầu phổ biến vào giai đoạn cuối của chu kỳ kinh tế. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là giai đoạn này thường ngắn nhất, kéo dài dưới một năm.

Khi các nhà đầu tư nên xem xét việc nắm giữ một tỷ lệ tiền mặt lớn hơn để chuẩn bị cho các khoản đầu tư tiềm năng vào các ngành ở giai đoạn đầu của chu kỳ sắp tới. Ngày càng khó đạt được tỷ suất lợi nhuận cao khi chu kỳ tiến vào giai đoạn giữa, chủ yếu là do thị trường có sự khác biệt cao.

Việc lựa chọn cổ phiếu chiến thắng thị trường trở nên khó khăn hơn, đòi hỏi nhà đầu tư phải nhạy bén và theo dõi chặt chẽ các xu hướng luôn biến đổi. Luôn đảm báo nắm bắt kịp thời những thay đổi liên tục xảy ra trên thị trường để đưa ra các quyết định đầu tư sáng suốt.

6. Kết luận

Như vậy, chu kỳ kinh tế có ảnh hưởng nhất định đến nền kinh tế Việt Nam nói chung và chiến lược đầu tư cổ phiếu nói riêng. Nhà đầu tư cần thận trọng và trang bị cho mình những kiến thức tốt nhất để đưa ra các chiến lược đầu tư phù hợp.

******************************

Tham gia ngay Group Đầu tư giá trị của AzFin Việt Nam để có thể nhận các bản tin đầu tư chất lượng.

Liên hệ với AzFin theo các thông tin dưới đây: 

• Hotline: 096 249 86 39
• Fanpage AzFin Việt Nam: https://www.facebook.com/AzFinVietNam
• Youtube: https://www.youtube.com/c/azfinvietnam
• Zalo Official AzFin Việt Nam: https://zalo.me/1723747511285646453
• Tiktok: https://www.tiktok.com/@chungkhoanazfin
• Tham khảo các khóa học của AzFin: https://academy.azfin.vn/