Mục lục bài viết
YOY là cơ sở quan trọng được nhà đầu tư quan tâm khi đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp và đưa ra quyết định đầu tư phù hợp. YOY còn là cách doanh nghiệp tự đánh giá mình, cách doanh nghiệp nhìn nhận vấn đề và có hướng giải quyết tốt hơn trong tương lai. Hãy cùng AzFin.vn tham gia bài viết dưới đây để tìm hiểu về khái niệm, ý nghĩa và cách tính chỉ số.
1. YOY là gì?
YOY là viết tắt của Year One Year là một thuật ngữ kinh tế so sánh các chỉ số kinh tế của một năm với các chỉ số kinh tế của một năm khác, hoặc đo lường nó trên cơ sở hàng năm, hàng quý hoặc hàng tháng. Thuật ngữ này thường được sử dụng trong lĩnh vực tài chính và chứng khoán.
YOY là gì?
Ví dụ: So sánh doanh thu năm 2020 với doanh thu năm 2021, so sánh lợi nhuận nửa đầu năm 2019 với lợi nhuận nửa đầu năm 2020, so sánh chi phí hoạt động 6 tháng đầu năm 2021 với 6 tháng đầu năm nay 2022…
Sử dụng YOY giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu quả hoạt động đang ổn định, suy giảm hay cải thiện qua từng giai đoạn. Từ kết quả đó sẽ tìm ra những cách tốt hơn để cải thiện tình hình.
Xem thêm: Force Sell là gì? Phân biệt Force Sell và Call Margin
2. Cách tính YOY?
Chỉ số YOY thường được biểu thị dưới dạng phần trăm và phép tính rất đơn giản bao gồm 3 bước sau:
Bước 1: Lấy số liệu cùng kỳ năm trước trừ đi số liệu của năm nay để tính chênh lệch giữa hai năm.
Bước 2: Chia số chênh lệch tính được ở bước 1 cho số liệu của cùng kỳ năm trước để tính tốc độ tăng trưởng của hai năm liên tiếp.
Bước 3: thay đổi tỷ lệ phần trăm của kết quả được tính trong bước thứ hai, đây là tỷ lệ phần trăm so với cùng kỳ được tính toán.
Ví dụ: Công ty A ghi nhận doanh thu năm 2019 là 150 tỷ đồng và năm 2020 là 200 tỷ đồng. Các bước tính chỉ số thu nhập YOY của Công ty A như sau:
Bước 1 – Doanh thu năm 2020 trừ doanh thu năm 2019: 200 – 150 = 50 tỷ đồng.
Bước 2 – Chia kết quả của Bước 1 cho thu nhập năm 2019: 50150=0,33
Bước 3 – Tỷ lệ phần trăm kết quả chuyển đổi Bước 2: 0,33 = 33%.
Do đó, doanh thu của Công ty A năm 2020 tăng 33% so với cùng kỳ năm 2019.
Cách tính YOY?
3. Chỉ số đánh giá YOY
Các doanh nghiệp có thể tính toán so sánh theo năm cho nhiều chỉ số kinh tế khác nhau. Tuy nhiên, sau đây là các tỷ lệ tài chính phổ biến nhất để tính toán so với cùng kỳ năm ngoái:
Chỉ số doanh thu: So sánh doanh thu hàng tháng, hàng quý và hàng năm của doanh nghiệp với cùng kỳ năm trước. Qua đó, doanh nghiệp và nhà đầu tư có thể đánh giá hiệu quả hoạt động và tình hình tài chính của mình.
Chỉ số giá vốn hàng bán: So sánh giá vốn hàng bán trong mỗi khoảng thời gian tương đương của một năm với giá vốn hàng bán của một năm khác. Để nắm được liệu biên lợi nhuận có thể được quản lý hiệu quả hay không.
Chỉ số thu nhập ròng: So sánh thu nhập ròng cho các khoảng thời gian có thể so sánh được trong mỗi năm. Từ đó, doanh nghiệp đánh giá khả năng quản lý và sử dụng vốn cũng như hiệu quả kinh doanh.
=> Ngoài các chỉ số trên, YOY còn tính toán một số chỉ tiêu kinh tế khác như lợi nhuận trước thuế, lợi nhuận sau thuế, thu nhập trên mỗi cổ phần, chi phí hoạt động, v.v.
Tìm hiểu thêm: Các quỹ đầu tư uy tín và lớn tại Việt Nam hiện nay
4. Vai trò của chỉ số YoY
YoY giúp các nhà quản lý công ty và các nhà đầu tư tính toán được tình hình hoạt động của công ty khi đã loại trừ những ảnh hưởng của các yếu tố khách quan và mùa vụ ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh.
Kết quả hoạt động kinh doanh sẽ được phản ánh qua 3 yếu tố chính là doanh thu, lợi nhuận và các chỉ tiêu tài chính thay đổi theo mùa vụ và chu kỳ;
So sánh YoY với cùng kỳ giúp nhà quản lý nhận biết định vị doanh nghiệp, đưa ra quyết định và hướng đi đúng đắn cho tương lai, tìm ra những sai sót, chênh lệch trên sổ sách, giảm thiểu tác động của yếu tố mùa vụ.
Chỉ báo YoY không chỉ hữu ích trong ngành bán lẻ mà còn trong nhiều lĩnh vực khác như:
Hậu cần: Bằng cách theo dõi những con số này hàng năm, họ có thể định tuyến lại để tăng tốc độ giao hàng theo số lượng hàng hóa được giao và theo từng lần giao hàng.
Dịch vụ khách sạn và nhà hàng: Báo cáo YoY sẽ cho họ biết về mức tăng trưởng YoY.
- Dịch vụ chăm sóc sức khỏe: Trên cơ sở hàng năm, các thương hiệu chăm sóc sức khỏe có thể thực hiện các bước để cải thiện dịch vụ cũng như điều chỉnh chi phí hoặc bổ sung công nghệ mới.
Vai trò của chỉ số YoY
5. Ưu và nhược điểm của YoY
Ưu điểm
Dễ dàng tính toán, YoY cũng có thể được tính nhẩm hoặc bằng máy tính đơn giản.
Chỉ số YoY không bao gồm yếu tố mùa vụ.
YoY bỏ qua biến động trong năm và chỉ tập trung vào kết quả ròng so sánh.
Nhược điểm
Thông tin cung cấp tương đối hạn chế, chỉ thể hiện tốc độ tăng trưởng của dữ liệu mà chúng ta không thể biết được quá trình để có được dữ liệu đó như thế nào, các yếu tố nào ảnh hưởng đến nó…
Nếu số liệu tăng trưởng là số âm thì kết quả tính toán sẽ vô nghĩa.
Điều tra viên có thể bối rối vì kết quả cung cấp quá nhiều ý nghĩa trong một khoảng thời gian nhất định.
Nếu chỉ so sánh chỉ số YoY của từng năm thì nhà đầu tư không thể biết được những biến động hàng tháng và các vấn đề phát sinh trong khoảng thời gian đó.
Year-Over-Year (YOY)
Do đó, YOY có ý nghĩa rất lớn đối với việc đánh giá điều kiện hoạt động của doanh nghiệp và giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư có lợi nhất. Tuy nhiên, nhà đầu tư nên kết hợp YOY với nhiều phương pháp phân tích khác để đánh giá doanh nghiệp một cách tốt nhất. AzFin.vn hy vọng những thông tin về YOY trên đây sẽ giúp nhà đầu tư hiểu và sử dụng chỉ số hiệu quả nhất khi lựa chọn và sắp xếp danh mục đầu tư của mình.
Tìm hiểu ngay: Các tiêu chí đơn giản để lựa chọn cổ phiếu tốt
________
Xem thêm các dịch vụ khác của AzFin:
- Fanpage AzFin Việt Nam: https://www.facebook.com/AzFinVietNam
- Youtube: https://www.youtube.com/c/azfinvietnam
- Tham khảo các khóa học của AzFin: https://academy.azfin.vn/
- Khoá học đọc vị cổ phiếu: https://docvicophieu.azfin.vn/
- Khoá học chinh phục cổ phiếu ngân hàng: https://chinhphuccophieunganhang.azfin.vn/
