Các loại thị trường chứng khoán và đặc điểm từng loại

Thị trường chứng khoán, một phần quan trọng của hệ thống tài chính toàn cầu, đóng vai trò quyết định đối với sự phát triển kinh tế và đầu tư. Tuy nhiên, đây không chỉ là một thế giới duy nhất mà là một hệ sinh thái đa dạng với nhiều loại thị trường, mỗi loại mang những đặc điểm và quy tắc riêng. Bài viết này sẽ đưa bạn đi vào khám phá về các loại thị trường chứng khoán và những điểm đặc trưng của mỗi loại, giúp bạn hiểu rõ hơn về cơ cấu và hoạt động của thế giới giao dịch chứng khoán.

I. Thị trường chứng khoán là gì?

Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra hoạt động mua bán, trao đổi các loại chứng khoán như cổ phiếu, trái phiếu, chứng quyền,… Chứng khoán là các loại giấy tờ có giá do tổ chức, cá nhân phát hành, xác nhận quyền sở hữu, quyền được hưởng lợi ích của người sở hữu đối với một tài sản hoặc một khoản tiền trong tương lai. Ví dụ của thị trường chứng khoán:

• Cổ phiếu: Cổ phiếu là loại chứng khoán phổ biến nhất trên thị trường chứng khoán. Cổ phiếu đại diện cho quyền sở hữu một phần của một công ty. Khi mua cổ phiếu, nhà đầu tư trở thành cổ đông của công ty và có quyền hưởng lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh của công ty.
• Trái phiếu: Trái phiếu là loại chứng khoán nợ do tổ chức, cá nhân phát hành để huy động vốn. Khi mua trái phiếu, nhà đầu tư cho tổ chức, cá nhân phát hành vay tiền và nhận lãi định kỳ trong thời gian đáo hạn.
• Chứng quyền: Chứng quyền là loại chứng khoán có giá do công ty chứng khoán phát hành. Chứng quyền cho phép nhà đầu tư mua hoặc bán một lượng cổ phiếu nhất định của một công ty với giá đã xác định trong một khoảng thời gian nhất định.

Thị trường chứng khoán là gì?

ĐỌC THÊM: Cách các tỷ phú làm giàu từ thị trường chứng khoán

II. Đặc điểm nổi bật của thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán là một thị trường đặc biệt, có những đặc điểm riêng biệt, bao gồm:

• Tính công khai: Tính công khai là một trong những đặc điểm quan trọng nhất của thị trường chứng khoán. Mọi thông tin về giao dịch trên thị trường chứng khoán đều được công khai, bao gồm giá giao dịch, số lượng giao dịch,… Điều này giúp nhà đầu tư có thể nắm bắt được thông tin một cách nhanh chóng và chính xác, từ đó đưa ra quyết định đầu tư một cách hợp lý.
• Tính thanh khoản: Tính thanh khoản là khả năng mua bán chứng khoán một cách dễ dàng và nhanh chóng. Thị trường chứng khoán có tính thanh khoản cao, do đó nhà đầu tư có thể thu hồi vốn nhanh chóng khi cần thiết. Tính thanh khoản cao giúp thị trường chứng khoán trở thành kênh đầu tư hấp dẫn cho các nhà đầu tư.
• Tính rủi ro cao: Thị trường chứng khoán có tính biến động cao, do đó nhà đầu tư cần phải có kiến thức và kinh nghiệm để hạn chế rủi ro. Rủi ro trên thị trường chứng khoán bao gồm: rủi ro thị trường, rủi ro thanh khoản, rủi ro tín dụng,… Nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ về thị trường chứng khoán và các loại chứng khoán trước khi tham gia đầu tư.

Như vậy, thị trường chứng khoán là một thị trường đặc biệt, có những đặc điểm riêng biệt. Nhà đầu tư cần hiểu rõ các đặc điểm của thị trường chứng khoán để có thể đưa ra quyết định đầu tư một cách chính xác và hiệu quả.

Đặc điểm nổi bật của thị trường chứng khoán

ĐỌC THÊM: Thị trường chứng khoán điều chỉnh là cơ hội hay rủi ro?

III. Chức năng của thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán là một bộ phận quan trọng của nền kinh tế thị trường, có vai trò và chức năng to lớn, bao gồm:

• Huy động vốn: Thị trường chứng khoán là kênh huy động vốn hiệu quả cho các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế và chính phủ. Các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế và chính phủ có thể phát hành chứng khoán để huy động vốn từ các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức. Thị trường chứng khoán giúp các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế và chính phủ có thể huy động vốn nhanh chóng và dễ dàng, từ đó có thể mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh và phát triển.
• Phân bổ nguồn vốn: Thị trường chứng khoán giúp phân bổ nguồn vốn hiệu quả từ những người có tiền nhàn rỗi sang các dự án đầu tư có hiệu quả. Nhà đầu tư có thể mua bán chứng khoán để đầu tư vào các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế và chính phủ có tiềm năng phát triển. Thị trường chứng khoán giúp các nhà đầu tư có thể đầu tư vào các dự án có tiềm năng sinh lời cao, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
• Tạo ra cơ hội đầu tư: Thị trường chứng khoán tạo ra cơ hội đầu tư cho các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức. Nhà đầu tư có thể đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu, chứng quyền,… để kiếm lời từ sự tăng giá của chứng khoán. Thị trường chứng khoán giúp các nhà đầu tư có thể đa dạng hóa danh mục đầu tư và gia tăng lợi nhuận.
• Thúc đẩy cạnh tranh: Thị trường chứng khoán tạo ra áp lực cạnh tranh đối với các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế. Các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế cần phải hoạt động hiệu quả để thu hút nhà đầu tư, từ đó tăng khả năng huy động vốn và phát triển. Thị trường chứng khoán giúp các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế nâng cao hiệu quả hoạt động và cạnh tranh lành mạnh.

Chức năng của thị trường chứng khoán

ĐỌC THÊM: Những chức năng của thị trường chứng khoán mà nhà đầu tư cần biết

IV. Các yếu tố cấu thành thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán là một hệ thống phức tạp, bao gồm nhiều yếu tố cấu thành. Các yếu tố này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, tác động lẫn nhau đến sự phát triển của thị trường. Dưới đây là phân tích chi tiết về các yếu tố cấu thành thị trường chứng khoán:

• Chủ thể tham gia: Thị trường chứng khoán có sự tham gia của nhiều chủ thể khác nhau, bao gồm:
• • Tổ chức phát hành chứng khoán: Các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế, chính phủ,… phát hành chứng khoán để huy động vốn.
  • Nhà đầu tư: Các cá nhân, tổ chức mua bán chứng khoán để đầu tư.
  • Các tổ chức trung gian: Các công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại,… cung cấp dịch vụ cho các chủ thể tham gia thị trường.
• Chứng khoán: Chứng khoán là các loại giấy tờ có giá do tổ chức, cá nhân phát hành, xác nhận quyền sở hữu, quyền được hưởng lợi ích của người sở hữu đối với một tài sản hoặc một khoản tiền trong tương lai. Thị trường chứng khoán có sự đa dạng về các loại chứng khoán, bao gồm: cổ phiếu, trái phiếu, chứng quyền,…
• Giá cả chứng khoán: Giá cả chứng khoán là giá trị của một loại chứng khoán được giao dịch trên thị trường. Giá cả chứng khoán được xác định dựa trên cung và cầu của thị trường.
• Thông tin thị trường: Thông tin thị trường là các thông tin liên quan đến hoạt động của thị trường chứng khoán, bao gồm: thông tin về các loại chứng khoán, thông tin về các chủ thể tham gia thị trường,… Thông tin thị trường đóng vai trò quan trọng trong việc đưa ra quyết định đầu tư của các nhà đầu tư.
• Khung pháp lý: Khung pháp lý là hệ thống các quy định của pháp luật điều chỉnh hoạt động của thị trường chứng khoán. Khung pháp lý tạo ra môi trường pháp lý an toàn và minh bạch cho hoạt động của thị trường chứng khoán.

Các yếu tố cấu thành thị trường chứng khoán

V. Phân loại các loại thị trường chứng khoán

1. Dựa theo sự luân chuyển vốn

• Thị trường sơ cấp: là nơi diễn ra hoạt động phát hành và chào bán chứng khoán lần đầu tiên ra công chúng. Mục đích của thị trường sơ cấp là huy động vốn cho các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế và chính phủ. Chứng khoán giao dịch trên thị trường sơ cấp là chứng khoán mới phát hành, chưa được giao dịch trên thị trường thứ cấp.
• Thị trường thứ cấp: là nơi diễn ra hoạt động mua bán chứng khoán đã được phát hành. Mục đích của thị trường thứ cấp là đầu tư và kiếm lợi nhuận. Chứng khoán giao dịch trên thị trường thứ cấp là chứng khoán đã được phát hành và đang được giao dịch trên thị trường.

2. Dựa theo phương thức hoạt động của thị trường

• Thị trường tập trung: là nơi diễn ra hoạt động mua bán chứng khoán thông qua một trung tâm giao dịch. Trung tâm giao dịch là đơn vị tổ chức và điều hành hoạt động giao dịch chứng khoán. Các nhà đầu tư phải thông qua công ty chứng khoán để giao dịch trên thị trường tập trung.
• Thị trường phi tập trung: là nơi diễn ra hoạt động mua bán chứng khoán trực tiếp giữa các nhà đầu tư. Các nhà đầu tư có thể giao dịch trực tiếp với nhau mà không cần thông qua một trung tâm giao dịch.

3. Dựa theo hàng hóa trên thị trường

• Thị trường cổ phiếu: là nơi diễn ra hoạt động mua bán cổ phiếu. Cổ phiếu là loại chứng khoán đại diện cho quyền sở hữu một phần doanh nghiệp. Nhà đầu tư mua cổ phiếu sẽ trở thành cổ đông của doanh nghiệp và có quyền hưởng lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
• Thị trường trái phiếu: là nơi diễn ra hoạt động mua bán trái phiếu. Trái phiếu là loại chứng khoán nợ do tổ chức, cá nhân phát hành để huy động vốn. Nhà đầu tư mua trái phiếu sẽ cho tổ chức, cá nhân phát hành vay tiền và nhận lãi định kỳ trong thời gian đáo hạn.
• Thị trường chứng khoán phái sinh: là nơi diễn ra hoạt động mua bán các công cụ phái sinh. Công cụ phái sinh là các loại chứng khoán được phát hành dựa trên giá của một tài sản cơ sở. Nhà đầu tư mua công cụ phái sinh sẽ có quyền lợi hoặc nghĩa vụ dựa trên giá của tài sản cơ sở.

V. Kết luận

******************************

Tham gia ngay Group Đầu tư giá trị của AzFin Việt Nam để có thể nhận các bản tin đầu tư chất lượng.

Liên hệ với AzFin theo các thông tin dưới đây: 

• Hotline: 096 249 86 39
• Fanpage AzFin Việt Nam: https://www.facebook.com/AzFinVietNam
• Youtube: https://www.youtube.com/c/azfinvietnam
• Zalo Official AzFin Việt Nam: https://zalo.me/1723747511285646453
• Tiktok: https://www.tiktok.com/@chungkhoanazfin
• Tham khảo các khóa học của AzFin: https://academy.azfin.vn/