Mục lục bài viết
Cổ tức bằng tiền và cổ tức bằng cổ phiếu là hai loại cổ tức cơ bản và thường gặp ở trong thị trường chứng khoán, vậy cái nào thuận tiện hơn?
Mục lục
I.Cổ tức là gì? Các loại cổ tức cơ bảnII. Hình thức trả cổ tức nào tốt nhất?
III. Cổ tức như thế nào là tốt?
I. Cổ tức là gì? Các loại cổ tức cơ bản
Cổ tức là gì?
Theo Luật doanh nghiệp năm 2014 định nghĩa cổ tức là khoản lợi nhuận ròng được trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc bằng tài sản khác từ phần lợi nhuận còn lại của công ty sau khi đã hoàn thiện các nghĩa vụ tài chính và trích vào các quỹ dự phòng của công ty theo quy định.
Hay nói ngắn gọn hơn, người sở hữu cổ phiếu của công ty sẽ được hưởng một phần từ lợi nhuận sau thuế, phần lợi nhuận đó chính là cổ tức. Bản chất của hoạt động chia cổ tức là cách để công ty phân phối lại lợi nhuận từ hoạt động sản xuất kinh doanh sau khi huy động được vốn đầu tư từ các cổ đông. Đồng thời việc chia cổ tức cũng giúp giảm lượng tiền lưu thông đối với công việc kinh doanh của doanh nghiệp.
Đại hội đồng cổ đông hàng năm sẽ thông qua quyết định về tỷ lệ chia cổ tức và hình thức chia cổ tức bằng cổ phiếu hay bằng tiền mặt. Điều này phụ thuộc vào chiến lược kinh doanh và cơ cấu tài chính của doanh nghiệp.
– Lợi nhuận sau thuế cơ bản được chia thành 2 phần: 1 phần chia cho cổ đông (nếu có), 1 phần giữ lại doanh nghiệp. Muốn chia cổ tức kể cả cổ tức bằng cổ phiếu hay cổ tức bằng tiền thì theo luật Việt Nam doanh nghiệp cũng phải có lợi nhuận sau thuế dương năm đấy mới được trả cổ tức.
– Cổ tức là một phần lợi nhuận được chia cho cổ đông.
– Cổ tức có thể được chia bằng tiền hoặc cổ phiếu.
Các loại cổ tức cơ bản:
Cổ tức bằng tiền
Doanh nghiệp sẽ trích trực tiếp tiền từ lợi nhuận sau thuế ra để trả cho cổ đông. Sau khi trả cổ tức tiền mặt giá sẽ giảm điều chỉnh tương ứng với số tiền đã trả.
Đối với việc chia cổ tức bằng tiền mặt, dòng tiền từ lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp sẽ được chi trả vào tài khoản từng cổ đông, đồng thời đi ra khỏi nguồn vốn của doanh nghiệp.
Ưu điểm của cách chia cổ tức bằng tiền mặt là cổ đông được nhận tiền thực tế từ hoạt động kinh doanh của công ty; đem lại cảm giác an toàn và chắc chắn cho cổ đông hơn. Việc chia cổ tức bằng tiền mặt cũng phần nào chứng minh được doanh nghiệp hoạt động hiệu quả và là doanh nghiệp đáng tin cậy để đầu tư.
Ví dụ: Cổ phiếu VEA giá 40k/cp, trả cổ tức 4k/cp sau khi trả ngay lập tức giá cổ phiếu trên thị trường sẽ giảm còn 36k/cp.
Vậy nếu nhận cổ tức tiền mà thị giá lại giảm tương ứng thì câu hỏi:” Liệu cổ đông có được gì?”.
Câu trả lời ở chỗ, nếu mua cổ phiếu tốt, sau đấy cổ phiếu sẽ tăng giá lại bù vào phần bị điều chính. Quay về câu chuyện VEA, khi VEA trả cổ tức 4k/cp, giá sẽ điều chỉnh về 36k/cp và NĐT đang cầm VEA sẽ nhận thêm 4k cổ tức tiền mặt về tài khoản. Như vậy tổng NĐT này nhận được vẫn là 40k. Tuy nhiên, như đã nói ở trên – VEA là công ty tốt và năm nào cũng kinh doanh ổn định khiến cho giới đầu tư hiểu rằng năm sau VEA sẽ vẫn trả cổ tức 4k./cp. Vì vậy với giá 36k, tỷ suất cổ tức lên đến 11%, cổ phiếu sẽ được mua vào để quay về mức giá hợp lý khoảng 40k/cp.
(Đây là ví dụ minh họa, không khuyến nghị cổ phiếu VEA hay nói rằng đây sẽ là cách mà thị trường luôn hoạt động).
Cổ tức bằng cổ phiếu
Khác với cổ tức tiền mặt là trích tiền trong lợi nhuận và trả lại cho cổ đông thì cổ tức bằng cổ phiếu là tách 1 phần của “lợi nhuận sau thuế chưa phân phối” lên phần “vốn đầu tư của chủ sở hữu” trên bảng cân đối kế toán. Thực chất đây là nghiệp vụ chuyển các khoản mục trong vốn chủ sở hữu. Cuối cùng NĐT cầm cổ phiếu thực chất không nhận thêm gì.
Sau khi chia cổ tức bằng cổ phiếu giá sẽ điều chỉnh tương ứng với phần cổ phiếu tăng lên.
Ví dụ: Trường hợp VPB
Có thể thấy rằng VPB gần như chỉ chia cổ tức bằng cổ phiếu hoặc không chia. Đầu tiên là khai thác câu chuyện chia cổ tức: Ví dụ năm 2021, VPB có LNST = 11.7k tỷ. VPB quyết định chia cổ tức năm 2021 vào tháng Q2/2022 với tỷ lệ 100:50 – tức 1 cổ sẽ nhận thêm 0.5 cổ.
– Khi này trên cân đối kế toán sẽ chuyển biến từ:
+ Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối từ 11.7 tỷ giảm đi 4k tỷ còn 7.7k tỷ.
+ Mục “Vốn đầu tư của chủ sở hữu” cộng thêm 4k tỷ.
+ Tổng vốn chủ sở hữu vẫn không đổi (vì khoản 4k tỷ chỉ dịch chuyển từ mục này sang mục kia trong phần vcsh).
– Về điều chỉnh giá cổ phiếu và số lượng cổ phiếu: Giả sử trước khi chia tách VPB có giá 30k/cp và số cổ phiếu là 1 triệu. Sau khi chia tách tỷ lệ 100:50 thì số cổ phiếu là 1.5 triệu cổ phiếu và giá trên đồ thị điều chỉnh còn 20k/cp. Hãy cùng nhìn lại vốn hóa thị trường ở cả 2 tình huống trước và sau khi chia tách:
+ Trước khi chia tách: 30k*1 triệu = 30 tỷ
+ Sau khi chia tách: 20k*1.5 triệu = 30 tỷ
Có thể thấy rằng khi chia cổ tức bằng cổ phiếu thì lợi ích cổ đông vẫn vậy, đây thực chất là tình huống “Tách mảnh đất 100 tỷ thành 2 mảnh mỗi mảnh 50 tỷ”. Toàn bộ LNST trong tình huống này được giữ lại doanh nghiệp.
II. Loại cổ tức nào tốt nhất?
Để biết cách chi trả cổ tức nào tốt nhất, trước hết bạn cần hiểu rõ điểm khác nhau quan trọng nhất giữa việc trả cổ tức bằng tiền mặt và cổ tức bằng cổ phiếu là dòng tiền lưu thông của doanh nghiệp đó.
- Đối với việc trả cổ tức bằng tiền, dòng tiền từ lợi nhuận sau thuế sẽ đi ra khỏi doanh nghiệp. Cụ thể là được chi trả vào tài khoản của từng cổ đông
- Việc trả cổ tức bằng cổ phiếu, dòng tiền về cơ bản vẫn ở doanh nghiệp. Chỉ có sự thay đổi từ khoản mục Lợi nhuận sau thuế (chưa phân phối) chuyển sang mục Vốn góp của chủ sở hữu.
Hầu hết các nhà đầu tư đều thích được nhận cổ tức bằng tiền mặt bởi hình thức này cho biết thực trạng của công ty và bao giờ cũng tốt hơn. Vì thế mà việc công ty trả cổ tức bằng tiền mặt sẽ thể hiện cho các cổ đông biết rằng công ty vẫn đang hoạt động thuận lợi trong việc kinh doanh.
Tuy nhiên, việc trả cổ tức bằng tiền mặt không hẳn đã là phương án tốt nhất. Khi đầu tư cổ phiếu bạn cần hiểu rõ bản chất trong việc trả cổ tức của công ty.
III. Cổ tức như thế nào là tốt?
Có thể thấy rằng, thực chất câu “Tiền không bao giờ ngủ” nói lên tất cả. Khi doanh nghiệp làm ra lợi nhuận, dòng tiền khỏe sẽ đứng trước 2 sự lựa chọn:
– Tái đầu tư vào dự án khác để mở rộng thị phần, tăng LNST năm sau. Nếu doanh nghiệp có dự án đem lại tỷ suất sinh lời ROE tốt thì việc giữ lại tiền và tái đầu tư, không trả cổ tức bằng tiền mặt là hợp lý vì năm sau LNST doanh nghiệp tăng mạnh giá cổ phiếu cũng tăng cùng. Từ đấy, NĐT đầu tư vào doanh nghiệp sẽ được hưởng lợi từ chênh lệch giá.
– Nếu doanh nghiệp không tìm được dự án đem lại ROE tốt mà vẫn giữ tiền của NĐT không trả cổ tức thì đây là một báo động đỏ cho thấy ban lãnh đạo không biết quản trị vốn. Khi không có dự án hấp dẫn thì số tiền dư thừa mỗi năm nên được trả toàn bộ cho NĐT, lúc này NĐT sẽ đem số tiền này tìm kiếm các cơ hội hấp dẫn hơn.
Link bài tổng “Kiến thức chứng khoán cơ bản dành cho NĐT mới”, mời quý nhà đầu tư tham khảo: https://azfin.vn/kien-thuc-co-ban-danh-cho-ndt-moi/
Các chương trình của chúng tôi được phát sóng trên:
🌎 Website: https://azfin.vn/
🌎 Web đào tạo đầu tư: https://academy.azfin.vn/p/trangchu
🌎 Fanpage AzFin Việt Nam: https://www.facebook.com/AzFinVietNam
📺 Youtube: https://www.youtube.com/c/azfinvietnam
MIỄN TRỪ TRÁCH NHIỆM
Bài viết này được viết và phát hành bởi Khối Chuyên môn & Tư vấn Đầu tư – CTCP AzFin Việt Nam. Thông tin trình bày trong bài viết dựa trên các nguồn được cho là đáng tin cậy vào thời điểm công bố. AzFin không chịu trách nhiệm về độ chính xác hay đầy đủ của những thông tin này.
Quan điểm, dự báo và những ước tính trong báo cáo này chỉ thể hiện ý kiến của tác giả tại thời điểm phát hành. Những quan điểm này không thể hiện quan điểm chung của AzFin và có thể thay đổi mà không cần thông báo trước. Bài viết này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin cho các khách hàng của CTCP AzFin Việt Nam tham khảo và không mang tính chất mời chào mua hay bán bất kỳ chứng khoán nào được thảo luận trong bài viết này.
