Các thuật ngữ trong chứng khoán cũng đa dạng không kém trong từ điển Việt Nam. Khi bạn lên sàn, hay là F0 mới tham gia vào thị trường chứng khoán, nghe mọi người bàn tán nhưng bạn cảm thấy lạc giữa ma trận những từ ngữ khó hiểu. Hôm nay AzFin sẽ đưa ra và giải thích cho bạn về các thuật ngữ chứng khoán mà chúng ta thường gặp. Từ đó dần làm quen với ngôn ngữ và cách thức trao đổi của các Broker cũng như các chuyên gia nhé.
- Các thuật ngữ chứng khoán về đối tượng cụ thể:
Cá mập, Tay to, Cá cơm. Cá mập hay Tay Đây là một từ lóng, từ dân dã được giới đầu tư chứng khoán sử dụng. Cá mập hay Tay to dùng để chỉ giới đầu tư có nguồn lực vốn lớn, nhà đầu tư tổ chức có ảnh hưởng đến giao dịch trên thị trường.
Cổ cánh: Xuất phát từ chữ “cổ” trong cổ phiếu, cổ cánh là từ dùng để gọi cổ phiếu, trái phiếu, chứng khoán nói chung hay hoạt động đầu tư cổ phiếu, chứng khoán.
Con cừu: Đây là một từ lóng, từ dân dã được giới đầu tư chứng khoán sử dụng. Cá cơm ám chỉ tầng lớp nhà đầu tư nhỏ lẻ, có tiềm lực vốn mỏng, khả năng tiếp cận thông tin không nhanh bằng và thường thua thiệt trước các nhà đầu tư VIP, nhà đầu tư “cá mập”, các nhà đầu tư tổ chức như công ty quản lý quỹ, công ty chứng khoán, công ty tài chính…
Chim lợn: có nghĩa chim cú mèo, người ta tin rằng loại chim này rất xui xẻo, báo hiệu sẽ có cái chết… thuật ngữ này ám chỉ những kẻ chuyên kêu réo thị trường đi xuống, thị trường sẽ chết để mua vào với giá rẻ. “Còn ham hố thì còn đi bằng nạng gỗ” là slogan.
Bìm bịp: ám chỉ những người đang ôm 1 bụng cổ, lúc nào cũng oang oang TT đang rất tốt để bán cổ mình đang nắm giữ. “Bán là thua, mua là thắng” là slogan
Lùa gà, dụ gà: Chứng khoán VN bây giờ lắm cạm bẫy, và ngày càng tinh vi để dụ những NĐT thiếu kinh nghiệm.
Con bò: ám chỉ những nhà đầu cơ giá lên, từ này xuất phát từ tiếng Anh (Bull: con bò) sau đó du nhập vào Việt Nam. Loài bò là loại chỉ khoái hùng hục xông lên phía trên… nên nó được dùng làm hình tượng ám chỉ nhà đầu cơ giá lên.
Con gấu: ám chỉ những nhà đầu cơ giá xuống, từ này cũng xuất phát từ tiếng Anh (Bear: con gấu) sau đó du nhập vào Việt Nam. Loài gấu có thói quen leo lên trên cây cao, ăn mật ong rồi sau khi say mật thì… buông tay ra để rơi xuống đất. Tuy nhiên nhờ mật gấu tan ra nên một lúc sau thì gấu tỉnh lại (nên mật gấu rất quý).
Tát ao (Washout): Là một ngày cộng hưởng mà nhiều nhà đầu tư, đầu cơ đồng loạt thoát khỏi thị trường. Thực ra ở những thị trường không có biên độ thì phiên wash out mới giúp xác định khoảng đáy, còn thị trường Việt Nam có biên độ nên không thể totally washout trong 1 phiên được được mà cần nhiều phiên
Đội lái: Giới đầu tư chứng khoán ở Việt Nam tin rằng có những nhà đầu tư có tiềm lực lớn, có lợi thế về thông tin thường được gọi là nhà đầu tư cá mập. Các nhà đầu tư lớn có thể liên kết với nhau để đánh lên hay đánh xuống một cổ phiếu nào đó để kiếm lời hoặc hạn chế thua lỗ. Đội lái là từ ám chỉ các nhóm nhà đầu tư này. Vì bán khống vẫn chưa được phép ở Việt Nam, các đội lái thường tìm kiếm lợi nhuận bằng cách “đánh lên” cổ phiếu. Đội lái có lợi thế tiếp cận thông tin tốt sớm hơn thị trường nên sẽ lặng lẽ gom cổ phiếu đủ lượng mong muốn, sau đó cố tình cho rò rỉ các thông tin (càng tỏ ra khách quan càng tốt) để nhiều nhà đầu tư đến sau vào mua cổ phiếu này. Đến lúc đó, đội lái có thể bán ra để kiếm lời
Khối ngoại – Tây: Là từ dùng để gọi nhà đầu tư nước ngoài. Giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài trên TTCK Việt Nam được thống kê riêng để quản lý giới hạn cổ phiếu sở hữu (room) theo quy định. Đã từng có thời gian giao dịch của khối ngoại ảnh hưởng đáng kể đến tâm lý nhà đầu tư trong nước, cả mua lẫn bán ở những mã cụ thể và toàn thị trường.
Lệnh giới hạn: Lệnh mua cổ phiếu ở một mức giá thấp hơn một mức giá cụ thể hoặc bán. Nên dùng lệnh này
Lênh thị trường: Khớp mua và bán nhanh khi giá mua và giá bán sát nhau nhất
Lệnh GTC: Mua và bán chứng khoán ở một mức giá định sẵn
ETF: Quỹ hoán đổi danh mục, ETF giống như một cổ phiếu và nhà đầu tư có thể mua hoặc bán. Quỹ ETF mô phỏng một chỉ số, cơ cấu danh mục cổ phiếu theo chỉ số đó ví dụ VN30
ADR: Viết tắt chứng chỉ lưu ký tại Mỹ. Nhà đầu tư có thể mua ADR như các cổ phiếu cho các công ty nước ngoài giao dịch tại Mỹ
Beta: Một thước đo về mối quan hệ giữa giá cổ phiếu và chuyển động của toàn thị trường. Nếu cổ phiếu có beta 1,5 có nghĩa là nếu mỗi lần thị trường di chuyển một điểm thì cổ phiếu di chuyển 1,5 điểm
Đường trung bình cộng: Giá trị trung bình của giá chứng khoán trong một khoảng thời gian. Một số khung thời gian là 50 ngày hoặc 200 ngày
Tỏi: Tức là tỷ đồng, dùng để nói về giá trị giao dịch của cổ phiếu hay toàn thị trường tính theo đơn vị là tỷ đồng.
Ví dụ: Đã hơn 10 giờ mà giao dịch hai sàn chỉ mới có 150 tỏi. Ảm đạm quá!
Thị trường bò: Thị trường giá tăng, nhà đầu tư dự báo giá cổ phiếu tăng
Thị trường gấu: Thị trường giá xuống, nhà đầu tư dự báo giá cổ phiếu xuống
Cổ phiếu trôi nổi: Lượng cổ phiếu có sẵn trong công chúng sau khi trừ đi số cổ phần được kiểm soát bởi người trong nội bộ
Quỹ phòng hộ / Tương hộ: Đây là hai tài sản đầu tư mà có thể mua vào, người quản lý của quỹ sẽ thay nhà đầu tư đầu tư vào cổ phiếu
Tìm hiểu thêm kiến thức chứng khoán TẠI ĐÂY
2. Các thuật ngữ chứng khoán về giao dịch
Chấm: Là số lần mà thị giá chứng khoán lớn hơn so với mệnh giá. Ví dụ: Tôi vừa bán cổ phiếu ABC với giá 3 chấm – có nghĩa là 30.000 đồng, gấp 3 lần mệnh giá cổ phiếu ABC 10.000 đồng/cổ phiếu.
Cover hàng: Là từ dùng để chỉ hoạt động mua lại chính cổ phiếu đó sau khi đã bán ra trước đó để cắt lỗ; hoặc mua cổ phiếu đã bán khống trước đó để trả lại.
Bơm vá hoặc Bơm thổi: Dùng để chỉ hoạt động thổi phồng chất lượng cổ phiếu một cách quá mức, không đúng với thực tế để nhằm bán ra kiếm lợi. Cũng ám chỉ việc bỏ qua các thông tin có thể ảnh hưởng tiêu cực đến giá cổ phiếu, tương tự như tô hồng, làm đẹp
Đánh xuống: Dùng để ám chỉ có người ảnh hưởng đến thị trường đang muốn chỉ số thị trường/giá chứng khoán tăng hay giảm theo chủ đích để được hưởng lợi. Ví dụ: Cổ phiếu ABC đang bị đánh xuống đó, thoát hàng nhanh đi. Thực tế, việc đánh lên (giữ vị thế long position) hay đánh xuống (giữ vị thế short position) là hoạt động bình thường trên thị trường chứng khoán. Một nhà đầu tư dự báo giá chứng khoán sẽ tăng giá trong thời gian tới có thể bằng nhiều cách khác nhau để có vị thế long position (chẳng hạn như mua chứng khoán, mua quyền chọn mua…). Ngược lại, nếu nhà đầu tư dự báo chứng khoán sẽ sụt giảm trong tương lai thì có thể bằng nhiều cách để có vị thế short position (chẳng hạn như bán chứng khoán có trong danh mục, bán khống, mua quyền chọn bán…).
Đảo hàng: Là hoạt động mua bán chứng khoán để tái cơ cấu lại danh mục đầu tư. Đây có thể là hoạt động bán ra các chứng khoán xấu để mua vào chứng khoán tốt, cắt lỗ chứng khoán giảm sâu để mua lại với giá thấp hơn…
Đua trần – Đua sàn: Thể hiện hành động đặt lệnh mua giá trần để tranh mua, hay bán với giá sàn để tranh bán ra trước người khác. Việc đua lệnh giá trần, giá sàn thường diễn ra trong các trường hợp thị trường/cổ phiếu tăng nóng hoặc sụt giảm mạnh bất ngờ. Dó hiệu ứng đám đông ở thị trường chứng khoán Việt Nam rất mạnh, hoạt động chất mua giá trần hoặc đặt bán giá sàn rất dễ diễn ra.
Khối nội – Khoai lang: Dùng để chỉ nhà đầu tư trong nước, thường với ý đầu tư mang tính bầy đàn/đám đông, không phân tích kỹ trước khi ra quyết định mua bán.
Line (lai): Dùng để chỉ mức tăng/giảm giá của chứng khoán, thường là 100 đồng. Ví dụ: Cổ phiếu ABC hôm nay chỉ tăng có 2 line à (200 đồng).
Múc hoặc xúc: Dùng để chỉ mua vào với quyết tâm cao độ, mua bằng mọi giá
Sọc (Short): Hàng dùng để chỉ việc bán khống (short sell), tức là mượn cổ phiếu không có trong tài khoản để bán sau đó mua để hoàn trả lại. Cũng thường để chỉ việc đầu cơ giá xuống vì dự báo thị trường/chứng khoán sắp sụt giảm.
Xả, Thoát hàng: Dùng để chỉ hoạt động bán ra với quyết tâm cao độ, bán bằng mọi giá.
Bò tùng xẻo: Chỉ tình trạng thị trường giảm giá nhưng không xuống mạnh mà mỗi ngày xuống một ít làm tài khoản nhà đầu tư thua lỗ từ từ, mất vốn lúc nào không biết.
Chào bán thứ cấp: Nếu công ty hoạt động tốt, họ được chào bán nhiều cổ phiếu hơn để tăng vốn
Hàng nóng: là cách mà dân chơi chứng khoán dành chỉ những cổ phiếu tốt (blue-chip), luôn được giới đầu tư săn tìm như Ngân hàng, dầu khí, viễn thông… Hàng nóng là hàng có đội lái, nó sẽ chỉ tăng mạnh khi đội lái gom đủ hàng.
Lướt sóng: dựa vào tình hình thị trường lên cao xuống thấp trong một thời gian ngắn giống như những con sóng để mua vào, bán ra kiếm lời.
Đội lái, lái tàu: Các nhà đầu tư lớn, có lợi thế về thông tin thị trường, liên kết với nhau để đánh lên hoặc đánh xuống một cổ phiếu để kiếm lời hoặc hạn chế thua lỗ. Đội lái thường lặng lẽ gom đủ cổ phiếu mong muốn, sau đó rò rỉ thông tin tích cực về cổ phiếu, để sau đó bán ra kiếm lời.
Phím hàng: giới thiệu, gợi ý về việc nên mua cổ phiếu này, thường xuất hiện trong giới môi giới chứng khoán. Phím hàng có thể dựa trên phân tích hoặc theo tin đồn.
Nhặt dép: tranh thủ lúc những nhà đầu tư gà mờ đang bán tháo cổ phiếu vì sợ cổ phiếu xuống giá, thì gom mua lại với giá thấp để tích lũy, sau này bán ra với giá cao.
Xanh vỏ đỏ lòng: điểm chỉ số VN-Index, VN30… tăng (màu xanh), nhưng thực tế lại rất nhiều mã cổ phiếu giảm giá. Bởi hiện tượng tăng xanh là do một số mã cổ phiếu tăng có giá trị vốn hóa lớn, còn nhìn chung thị trường vẫn không tích cực.
Múa bên trăng: nói lái của “trắng bên mua”, là tình trạng thị trường rất nhiều người bán xả cổ phiếu, nhưng lại không có ai thèm mua.
Trên đây là những thuật ngữ lóng cơ bản mà AzFin đã liệt kê ra để nhà đầu tư mới bắt đầu vào thị trường có thể làm quen và hiểu các trader đang nói gì.
