Vốn chủ sở hữu là gì? Các yếu tố ảnh hưởng đến vốn chủ sở hữu

Vốn chủ sở hữu là một thuật ngữ tài chính cơ bản, đóng vai trò quan trọng trong việc xác định sự sở hữu và quản lý tài sản của một tổ chức hoặc doanh nghiệp. Trong bài viết này, cùng AzFin bắt đầu với một cái nhìn tổng quan về vốn chủ sở hữu, sau đó đi sâu vào cách nó ảnh hưởng đến quá trình hoạt động và quyết định kinh doanh của một tổ chức.

1. Khái niệm vốn chủ sở hữu là gì?

Vốn chủ sở hữu là một trong những yếu tố cốt lõi trong việc hình thành nguồn vốn của một doanh nghiệp, và nó đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá giá trị của doanh nghiệp hiện tại.

Vốn chủ sở hữu (Owner’s Equity) thường đại diện cho nguồn vốn mà chủ sở hữu doanh nghiệp hoặc cổ đông, thành viên liên doanh cùng đóng góp. Điều này tức là các thành viên hợp tác để cùng góp vốn và xây dựng nguồn lực cần thiết để khởi đầu và duy trì hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Khái niệm vốn chủ sở hữu

Tất nhiên, việc góp vốn trong doanh nghiệp này đồng nghĩa với việc các thành viên sẽ có quyền lợi, như quyền tham gia vào quyết định các hoạt động kinh doanh, chia sẻ lợi nhuận và chịu trách nhiệm về các khoản lỗ từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Thường xuyên, VSH sẽ là nguồn tài trợ ổn định cho doanh nghiệp, và nó thường được bổ sung từ các nguồn khác nhau như chênh lệch giá cổ phiếu, giá trị tài sản, lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh, và nhiều nguồn khác. Điều này đặt ra một yêu cầu quan trọng cho các nhà đầu tư – cần hiểu rõ về khái niệm vốn chủ sở hữu để xây dựng một cơ cấu vốn và nguồn lực hiệu quả nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững của công ty.

Đọc thêm: Công thức tính lãi suất ngân hàng đơn giản, chính xác nhất

2. Vốn chủ sở hữu bao gồm những yếu tố nào?

Trong báo cáo kinh doanh của một doanh nghiệp, vốn chủ sở hữu thường được thể hiện với sự chi tiết rõ ràng. Cấu trúc của vốn chủ sở hữu có thể khác nhau tùy thuộc vào mô hình kinh doanh của doanh nghiệp đó. Tuy nhiên, cơ bản nhất, vốn chủ sở hữu được hình thành từ những thành phần sau:

Vốn chủ sở hữu bao gồm những yếu tố nào?

• Vốn cổ đông: Đây là nguồn vốn thực tế được đóng góp bởi các cổ đông. Số lượng vốn từng cổ đông thường được ghi rõ trong điều lệ công ty.
• Lợi nhuận hoạt động kinh doanh: Đây là số tiền lợi nhuận còn lại sau khi trừ đi thuế, và nó chưa được phân chia cho các cổ đông hay thành viên liên doanh.
• Quỹ doanh nghiệp: Thường có các quỹ như quỹ đầu tư phát triển, quỹ dự phòng, v.v. Những quỹ này được hình thành với tỷ lệ không vượt quá quy định của pháp luật.
• Thặng dư vốn cổ phần: Đây là khoản vốn chênh lệch giữa giá cổ phiếu khi phát hành so với giá mệnh giá hiện tại.
• Chênh lệch đánh giá tài sản: Bao gồm việc đánh giá lại giá trị tài sản như tài sản cố định, hàng tồn kho, bất động sản đầu tư, và nhiều loại tài sản khác.
• Chênh lệch tỷ giá hối đoái: Liên quan đến các giao dịch được thực hiện bằng ngoại tệ hoặc tiền tệ có nguồn gốc ngoại tệ.
• Các nguồn khác: Bao gồm cổ phiếu quỹ, nguồn kinh phí sự nghiệp, và nhiều nguồn tài trợ khác.

Mặc dù có nhiều thành phần trong vốn chủ sở hữu, nhưng hai yếu tố quan trọng nhất thường là vốn cổ đông và lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh. Điều này có nghĩa là khi các nhà đầu tư mua cổ phiếu của doanh nghiệp và đóng góp thêm vốn, thì vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp sẽ tăng lên đáng kể.

ĐỌC THÊM: Việt Nam – Điểm đến hấp dẫn cho nhà đầu tư trong chu kỳ kinh tế

3. Cách tính vốn chủ sở hữu đơn giản

Các doanh nghiệp chắc chắn cần phải hiểu rõ quá trình hạch toán vốn chủ sở hữu trước khi bắt đầu hoạt động kinh doanh. Công thức tính vốn chủ sở hữu có thể được biểu diễn như sau:

Vốn chủ sở hữu = Tổng tài sản của doanh nghiệp – Tổng nợ phải trả

Tổng tài sản của doanh nghiệp bao gồm cả tài sản ngắn hạn và tài sản dài hạn. Cụ thể:

• Tài sản ngắn hạn: Gồm tiền mặt, số tiền đang được luân chuyển, tiền gửi ngân hàng, và các tài sản khác như vàng, bạc,…
• Tài sản dài hạn: Bao gồm các khoản đầu tư tài chính, thu nợ dài hạn, tài sản cố định, và bất động sản.

Cách tính vốn chủ sở hữu đơn giản

Còn nợ phải trả thường bao gồm các khoản thanh toán cho nhà cung cấp, các khoản thuế, các khoản nộp cho Nhà nước, tiền lương và các khoản trả nợ nội bộ, cũng như các khoản vay nợ tài chính khác.

Hiểu rõ về cách hạch toán vốn chủ sở hữu là quan trọng để đảm bảo sự cân đối trong tài chính của doanh nghiệp và để theo dõi hiệu suất tài chính của nó.

ĐỌC THÊM: Kinh tế Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế

4. Các yếu tố ảnh hưởng đến vốn chủ sở hữu

Vốn chủ sở hữu của một doanh nghiệp có thể trải qua nhiều biến động và thay đổi trong quá trình hoạt động. Sự biến đổi này thường phản ánh tình hình của công ty.

Vốn chủ sở hữu doanh nghiệp có thể tăng khi:

• Doanh nghiệp có thêm thành viên góp vốn mới hoặc chủ sở hữu góp thêm vốn.
• Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh được thêm vào vốn chủ sở hữu, hoặc lợi nhuận từ các quỹ đầu tư đóng góp.
• Giá trị cổ phiếu của doanh nghiệp tăng cao hơn so với giá trị trước đó.
• Giá trị dương từ các khoản như quà tặng, tài trợ cho doanh nghiệp sau khi trừ thuế, được ghi nhận vào vốn chủ sở hữu.

Khi vốn chủ sở hữu tăng, điều này thể hiện rằng doanh nghiệp đang hoạt động hiệu quả và đạt được lợi nhuận. Việc bổ sung vốn chủ sở hữu cũng giúp doanh nghiệp mở rộng quy mô hoạt động kinh doanh.

Các yếu tố ảnh hưởng đến vốn chủ sở hữu

Trong quá trình hoạt động, vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp có thể giảm khi:

• Doanh nghiệp bắt buộc phải hoàn trả vốn cho chủ sở hữu hoặc khi các người góp vốn rút vốn.
• Doanh nghiệp đang trong quá trình giải thể, phá sản hoặc dừng hoạt động.
• Giá trị cổ phiếu của doanh nghiệp giảm xuống thấp hơn so với mệnh giá ban đầu.
• Doanh nghiệp phải bù lỗ do hoạt động kinh doanh không hiệu quả, theo quy định của cơ quan có thẩm quyền.
• Với công ty cổ phần, khi doanh nghiệp hủy bỏ cổ phiếu quỹ.

Tình trạng giảm vốn chủ sở hữu thường phản ánh hiện tại và kết quả của hoạt động kinh doanh, cho thấy doanh nghiệp đang gặp khó khăn hoặc không hoạt động hiệu quả.

XEM THÊM: Suy thoái kinh tế là gì? Những dấu hiệu của suy thoái kinh tế

5. Những hình thức vốn chủ sở hữu phổ biến hiện nay

Tùy thuộc vào loại hình kinh doanh, hình thức vốn chủ sở hữu có sự biến đổi. Dưới đây là một số hình thức vốn chủ sở hữu phổ biến theo từng mô hình kinh doanh:

• Doanh nghiệp nhà nước: Nguồn vốn hoạt động đến từ sự đầu tư của nhà nước.
• Công ty trách nhiệm hữu hạn: Vốn được hình thành thông qua việc các thành viên tham gia đóng góp để thành lập công ty.
• Công ty cổ phần: Nguồn vốn chủ sở hữu tạo ra từ các cổ đông, người sở hữu cổ phần của doanh nghiệp.
• Công ty hợp danh: Đây là loại doanh nghiệp có ít nhất hai thành viên hợp danh tham gia góp vốn để thành lập công ty.
• Doanh nghiệp tư nhân: Vốn chủ sở hữu đến từ chủ doanh nghiệp, và cá nhân hoặc tổ chức đó sẽ chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của họ.
• Doanh nghiệp liên doanh/xí nghiệp liên doanh: Đây là hình thức doanh nghiệp mà các tổ chức kinh doanh trong và ngoài nước hợp tác và đóng góp vốn để thành lập hoặc tham gia vào hoạt động kinh doanh.

Những hình thức vốn chủ sở hữu phổ biến hiện nay

Mỗi loại hình kinh doanh có cách quản lý và hình thức vốn chủ sở hữu riêng biệt, phụ thuộc vào mục tiêu và yếu tố pháp lý của doanh nghiệp đó.

6. Kết luận

Tóm lại, việc hiểu rõ về vốn chủ sở hữu và cách nó có thể thay đổi trong quá trình hoạt động kinh doanh là quan trọng cho sự quản lý tài chính hiệu quả và đưa ra các quyết định chiến lược. Với sự chắc chắn về tài chính, doanh nghiệp có cơ hội tăng trưởng, đáp ứng nhu cầu của thị trường, và định hình tương lai thành công của mình.

******************************

Tham gia ngay Group Đầu tư giá trị của AzFin Việt Nam để có thể nhận các bản tin đầu tư chất lượng.

Liên hệ với AzFin theo các thông tin dưới đây: 

• Hotline: 096 249 86 39
• Fanpage AzFin Việt Nam: https://www.facebook.com/AzFinVietNam
• Youtube: https://www.youtube.com/c/azfinvietnam
• Zalo Official AzFin Việt Nam: https://zalo.me/1723747511285646453
• Tiktok: https://www.tiktok.com/@chungkhoanazfin
• Tham khảo các khóa học của AzFin: https://academy.azfin.vn/