Trái phiếu doanh nghiệp là gì? Đặc điểm trái phiếu doanh nghiệp

Trái phiếu doanh nghiệp là một thuật ngữ quen thuộc và là một con đường đầu tư rất hấp dẫn vì chúng mang lại cho các nhà đầu tư mức lãi suất hấp dẫn. Tuy nhiên, lãi suất cao đi kèm với nhiều rủi ro mà nhiều người không hề hay biết. Một câu hỏi đặt ra là làm thế nào để đầu tư vào thị trường trái phiếu doanh nghiệp? Trái phiếu doanh nghiệp là gì? Hãy cùng AzFin.vn  tìm hiểu thêm về kênh đầu tư này.

1. Trái phiếu doanh nghiệp là gì?

Theo quy định tại Điều 4, Khoản 3, Chương 1 Luật Chứng khoán số 54/2019/QH14, trái phiếu là một sản phẩm chứng khoán xác nhận quyền hợp pháp của người sở hữu trái phiếu đối với phần nợ của đơn vị phát hành. Tổ chức phát hành có trách nhiệm cam kết trả lãi định kỳ và phải hoàn trả số tiền ban đầu cho nhà đầu tư khi đến hạn. Tổ chức phát hành có thể là chính phủ hoặc tập đoàn.

Vì vậy, khái niệm trái phiếu doanh nghiệp được hiểu là một loại trái phiếu do doanh nghiệp phát hành. Khi bất kỳ cá nhân nào mua trái phiếu của công ty, doanh nghiệp đồng nghĩa với việc cá nhân đó trở thành chủ nợ của công ty, doanh nghiệp đó.

Xem ngay: Trái phiếu riêng lẻ là gì? Điều kiện để phát hành trái phiếu riêng lẻ

2. Đặc điểm của trái phiếu doanh nghiệp?

Trái phiếu doanh nghiệp cũng mang những đặc điểm riêng mà nhà đầu tư cần lưu ý và tìm hiểu kỹ khi quyết định đầu tư vào trái phiếu này:

• Kỳ hạn trái phiếu: Kỳ hạn phát hành của từng loại trái phiếu được xác định theo nhu cầu sử dụng vốn của từng doanh nghiệp.

• Số đợt phát hành: Doanh nghiệp được độc lập xác định số lượng phát hành trái phiếu căn cứ vào nhu cầu vốn và khả năng huy động của thị trường trong từng thời kỳ.

• Đồng tiền phát hành và thanh toán trái phiếu: Đối với thị trường trong nước, đồng tiền phát hành được quy định là Đồng Việt Nam. Đối với thị trường nước ngoài, đồng tiền phát hành được điều chỉnh bởi các quy định của thị trường địa phương. Trong trường hợp trả lãi định kỳ và trả nợ gốc, đồng tiền thanh toán sẽ tương ứng với loại phát hành.

• Mệnh giá trái phiếu: Đối với thị trường trong nước, mệnh giá trái phiếu là 100.000 đồng hoặc bội số của 100.000 đồng. Đối với thị trường nước ngoài, mệnh giá trái phiếu áp dụng theo quy định của thị trường trong nước.

• Hình thức phát hành: Ghi nợ, chứng thư hoặc dữ liệu điện tử do doanh nghiệp tự quyết định tại thời điểm phát hành.

• Lãi suất danh nghĩa trái phiếu: Doanh nghiệp có thể lựa chọn xác định lãi suất danh nghĩa của trái phiếu thông qua lãi suất cố định, lãi suất thả nổi hoặc kết hợp cả hai. Việc phát hành căn cứ vào tình hình tài chính và khả năng thanh toán của doanh nghiệp. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng cần tuân thủ quy định thống nhất của Ngân hàng Nhà nước. Nếu chọn tỷ giá thả nổi, công ty phải công bố thông tin để làm cơ sở tham khảo đáng tin cậy cho nhà đầu tư.

• Quyền lợi của nhà đầu tư: tiền lãi và tiền gốc hoàn trả khi đáo hạn, quyền lợi liên quan đến trái phiếu như quyền tài sản, quyền chuyển nhượng, quyền quà tặng và quyền thừa kế.

3. Các loại trái phiếu doanh nghiệp tại Việt Nam

Hiện nay, có hai loại trái phiếu doanh nghiệp đang lưu hành trên thị trường chứng khoán Việt Nam:

• Trái phiếu công ty niêm yết: Là trái phiếu được đăng ký chính thức và lưu ký tập trung tại Trung tâm đăng ký chứng khoán (gọi tắt là VSD). Trái phiếu niêm yết được giao dịch rộng rãi trên các sàn giao dịch tập trung như HOSE hay HNX. Trong quá trình giao dịch phải tuân thủ các quy trình điều hành do Sở giao dịch chứng khoán ban hành.

• Trái phiếu doanh nghiệp chưa niêm yết (hay còn gọi là trái phiếu giao dịch): Khác với trái phiếu niêm yết, trái phiếu chưa niêm yết là trái phiếu không đăng ký với VSD. Giao dịch giữa các loại trái phiếu này chỉ được tự do thực hiện trên thị trường phi tập trung theo nguyên tắc “thuận mua vừa bán” giữa các nhà đầu tư với nhau và không chịu sự quản lý của bất kỳ tổ chức nào.

Đọc thêm: Trái phiếu chuyển đổi là gì? Đặc điểm và cách định giá chuyển đổi

4. Lợi ích khi đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp

Trong những năm gần đây, thị trường đầu tư trái phiếu doanh nghiệp phát triển nhanh chóng. Điều này có nghĩa là kênh đầu tư này cực kỳ hấp dẫn và việc mua bán trái phiếu doanh nghiệp có thể giúp nhà đầu tư hưởng lợi trên nhiều phương diện, cụ thể như sau:

• Lãi suất trái phiếu doanh nghiệp cao hơn lãi suất tiền gửi.

• Trái phiếu sẽ ít rủi ro hơn so với cổ phiếu. Nếu doanh nghiệp đứng trước nguy cơ vỡ nợ hoặc giải thể, nhà đầu tư trái phiếu sẽ ưu tiên trả nợ.

• Trái phiếu có tính thanh khoản cao, có thể linh hoạt mua bán theo lãi suất thực tế nhận được trong suốt thời gian đầu tư.

• Số tiền nhận được từ lãi định kỳ có thể được sử dụng để tái đầu tư.

• Nếu giá trái phiếu tăng, tiền lãi sẽ được cộng vào giá vốn.

5. Mẹo đầu tư trái phiếu an toàn

Để đầu tư vào trái phiếu hạn chế rủi ro và đảm bảo khả năng thu hồi vốn, AzFin khuyến khích nhà đầu tư cân nhắc 4 quy tắc sau:

• Chọn thời điểm tốt để mua trái phiếu: Nhà đầu tư hoàn toàn có thể phán đoán thời điểm “vàng” để đầu tư vào trái phiếu dựa trên chu kỳ của cổ phiếu. Cụ thể, khi chu kỳ chứng khoán bắt đầu quay đầu giảm, nhà đầu tư nên mạnh tay đầu tư vào trái phiếu, bởi đây là kênh đầu tư an toàn và thích hợp làm nơi “trú ẩn” tốt nhất.

• Tìm hiểu về tổ chức phát hành trái phiếu: Như đã đề cập ở trên, cần tìm hiểu kỹ uy tín của tổ chức phát hành trước khi quyết định đầu tư. Các tiêu chí được xem xét như: tình trạng của doanh nghiệp, khả năng thu hồi vốn trong ngắn hạn, tiềm lực tài chính, uy tín của ban lãnh đạo…

• Đánh giá mối tương quan giữa rủi ro và lãi suất: Lãi suất cao luôn hấp dẫn nhưng cũng đi kèm với rủi ro. Nhà đầu tư cần bình tĩnh đánh giá mối tương quan này với toàn cảnh thị trường để có quyết định sáng suốt.

• Thời gian đáo hạn của trái phiếu: Thời hạn của trái phiếu là yếu tố quan trọng cần xem xét, bởi nó quyết định khả năng thu hồi vốn nhanh hay chậm và ảnh hưởng trực tiếp đến các kế hoạch đầu tư khác ở trong tương lai.

Xem thêm: Mua bán trái phiếu doanh nghiệp như thế nào cho an toàn?

6. Rủi ro trái phiếu doanh nghiệp

• Một là, một số doanh nghiệp hồi sinh vốn bằng cách đẩy lãi suất phát hành trái phiếu khi điều kiện tài chính không tốt;

• Thứ hai, nhiều nhà đầu tư cá nhân cố tình vi phạm quy định và trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp, độc lập mua trái phiếu doanh nghiệp theo quy định pháp luật hoặc góp vốn bằng hợp đồng hợp tác đầu tư với nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.

• Thứ ba là các tổ chức dịch vụ riêng lẻ không tuân thủ pháp luật và các quy định, không chuẩn hóa các tài liệu phát hành và trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ chào đón các nhà đầu tư không đúng cách.

Nhiều chuyên gia nhận định, rủi ro lớn nhất trên thị trường hiện nay là từ các nhà đầu tư cá nhân thiếu khả năng phân tích, đánh giá rủi ro trái phiếu nhưng vẫn tham gia mua trái phiếu doanh nghiệp.

Gần đây có hiện tượng trên mạng xã hội, hội nhóm môi giới doanh nghiệp, tổ chức tài chính chào mời người dân mua trái phiếu doanh nghiệp như một cách tiết kiệm, đỡ lách luật, trở thành người của công chúng. Mức phí là 2-3 triệu đồng.

Khi lãi suất có xu hướng tăng, các công ty càng khó huy động vốn, các công ty đã bắt đầu huy động vốn bằng cách tăng lãi suất trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt là các công ty bất động sản và xây dựng.

Trước sự phát triển nhanh chóng của thị trường trái phiếu doanh nghiệp và tiềm ẩn nhiều rủi ro, các nhà đầu tư tham gia thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ cần hành động thận trọng, hiểu rõ các quy định của pháp luật cũng như năng lực sản xuất kinh doanh và hiệu quả của doanh nghiệp, nắm rõ tình hình phát hành, rủi ro mua trái phiếu doanh nghiệp trước khi quyết định đầu tư .

Trái phiếu là một phương tiện đầu tư tiềm ẩn ít rủi ro hơn so với các hình thức đầu tư chứng khoán khác. Sau khi hiểu rõ trái phiếu doanh nghiệp là gì và các kiến ​​thức liên quan, AzFin khuyên rằng bạn nên cân nhắc lựa chọn thời điểm và tổ chức phát hành đáng tin cậy để “chọn mặt gửi vàng”.

Tìm hiểu thêm: Mua trái phiếu hay gửi tiết kiệm, cách nào an toàn hơn ?

________

Xem thêm các dịch vụ khác của AzFin: 

• Fanpage AzFin Việt Nam: https://www.facebook.com/AzFinVietNam
• Youtube: https://www.youtube.com/c/azfinvietnam
• Tham khảo các khóa học của AzFin: https://academy.azfin.vn/
• Khoá học đọc vị cổ phiếu: https://docvicophieu.azfin.vn/
• Khoá học chinh phục cổ phiếu ngân hàng: https://chinhphuccophieunganhang.azfin.vn/